رویکرد همیشگی ایران؛ انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز

رویکرد همیشگی ایران؛ انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز

حامد گل پیچی - کارشناس مسائل سیاسی
سیر صعودی چالش‌های منطقه‌ای و درگیری‌های گسترده جبهه مقاومت با رژیم صهیونیستی، اظهار نظر برخی از شخصیت‌های سیاسی و نظامی کشور مبنی بر تغییر دکترین هسته‌ای ایران متناسب با سطح تهدیدات دشمن را به دنبال داشته که برخی از آن به مقدمه چینی برای آغاز فرآیند تولید سلاح هسته‌ای در ایران تعبیر نموده و برخی دیگر از آن به عنوان گامی در راستای تحرکات دیپلماتیک قلمداد کرده‌اند. در هر صورت باید توجه داشت که دکترین هسته‌ای ایران بر مبنای سلسله‌ای از دلایل فقهی، اخلاقی و عقلی بنا شده و تغییر آن صرفاً بر مبنای میزان تهدیدات دشمن منطقی به نظر نمی‌رسد. مراجعه به بیانات و راهبردهای رهبر انقلاب اسلامی در رابطه با صنعت هسته‌ای کشور و مقوله ساخت، نگهداری و استفاده از سلاح هسته‌ای می‌تواند فضا را قدری روشن نموده و اعتبار گمانه‌زنی‌ها در رابطه با تولید سلاح اتمی در ایران را نشان دهد.
۱. صنعت هسته‌ای کلیدِ پیشرفت‌های علمی در سایر بخش‌ها:
مقام معظم رهبری که بارها در سخنرانی‌های خود تولید و بهره برداری از انرژی هسته‌ای را حق مسلم و نیاز قطعی امروز و فردای ایران ملت ایران دانسته‌اند. در دیدار دانشمندان، متخصصان، کارشناسان و مسئولان صنعت هسته‌ای کشور با تأکید بر ضرورت سرریز دانش هسته‌ای در بخش‌های مختلف زندگی همچون سلامت، صنعت، کشاورزی، محیط‌زیست و آب‌شیرین‌کُن، فرمودند: «حرکت در صنعت هسته‌ای، در واقع، در حکم کلید برای پیشرفت‌های علمی در بخش‌های متعدّد کشور است. » ۲. انرژی هسته‌ای برای همه، سلاح هسته‌ای برای هیچکس: رهبر انقلاب اسلامی با تعیین یک مرزبندی منطقی میان استفاده صحیح و شیطانی از انرژی هسته‌ای در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد موضع رسمی و شعارِ جمهوری اسلامی در قبال دسترسی به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای را اعلام نمودند: «من تأکید می‌کنم که جمهوری اسلامی هرگز در پی تسلیحات هسته‌ای نیست، و نیز هرگز از حق ملّت خود در استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای چشم‌پوشی نخواهد کرد. شعار ما «انرژی هسته‌ای برای همه، و سلاح هسته‌ای برای هیچکس» است.»
۲. دلیل عدم تمایل ایران به ساخت سلاح هسته‌ای
امام خامنه‌ای علت متهم ساختن ایران از جانب کشورهای غربی به فعالیت برای ساخت سلاح هسته‌ای را تلاشی بی‌ثمر برای متوقف ساختن پیشرفت ایران، ممانعت از دستیابی به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای و ممانعت از شکسته شدن انحصار این دانش دانسته و دلیل عدم تمایل جمهوری اسلامی به تولید سلاح اتمی در کشور را نه به خاطر فشار دشمن بلکه توجه به ملاحظات دینی و عقلی ذکر کرده‌اند. ایشان در این زمینه در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام بیان داشتند: «ما دنبال انفجار هسته‌ای نیستیم، دنبال آزمایش هسته‌ای نیستیم، دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم؛ نه به‌خاطر اینکه آن‌ها می‌گویند، [بلکه] به‌خاطر خودمان، به‌خاطر دینمان و به‌خاطر عقلمان. هم فتوای شرعی ما این است، هم فتوای عقلی ما این است.» ایشان همچنین در رابطه با ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر عدم اجازه به ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای فرمودند: «رئیس جمهور آمریکا نطق می‌کند و درباره‌ی مسائل هسته‌ای ایران جوری حرف می‌زند که انگار اختلاف بین ایران و آمریکا این است که ایران می‌خواهد سلاح هسته‌ای درست کند. می‌گوید ما تا جایی که بتوانیم، نمی‌گذاریم ایران سلاح هسته‌ای درست کند! خب، اگر ما می‌خواستیم سلاح هسته‌ای درست کنیم، شما چطور می‌توانستید نگذارید؟ اگر ایران اراده می‌کرد که سلاح هسته‌ای داشته باشد، آمریکا به هیچ وجه نمی‌توانست جلوی او را بگیرد. ما نمی‌خواهیم سلاح هسته‌ای درست کنیم؛ نه به خاطر اینکه آمریکا از این ناراحت می‌شود؛ عقیده‌ی خود ما این است … اگر ما این عقیده را نداشتیم و تصمیم می‌گرفتیم سلاح هسته‌ای درست کنیم، هیچ قدرتی نمی‌توانست جلوی ما را بگیرد؛ همچنان که در جاهای دیگر هم نتوانستند بگیرند: در هند نتوانستند، در پاکستان نتوانستند، در کره‌ی شمالی نتوانستند. آمریکایی‌ها مخالف هم بودند، اما آن‌ها هم سلاح هسته‌ای درست کردند.»
۳. منطق مخالفت با سلاح هسته‌ای
مقام معظم رهبری در فرصت‌های گوناگون در قالب دیدارها و پیام‌های خود به تبیین منطق تدوین راهبردهای هسته‌ای و مخالفت جمهوری اسلامی ایران با ساخت و به‌کارگیری سلاح هسته‌ای که از استدلال‌های شرعی و عقلی سرچشمه می‌گیرد پرداخته‌اند که برخی از آن‌ها ذکر خواهد شد. الف) حرمت شرعی به‌کارگیری سلاح کشتار جمعی: امام خامنه‌ای در دیدار دست‌اندرکاران ساخت ناوشکن جماران با اشاره به آیه ۲۰۵ سوره بقره به کاربردن سلاح‌های کشتار جمعی مانند بمب اتم را حرام دانستند و فرمودند: «ما اعتقاد به بمب اتم نداریم، به سلاح اتمی نداریم؛ دنبالش هم نخواهیم رفت. برطبق مبانی اعتقادی ما، مبانی دینی ما، به کار بردن اینگونه وسایل کشتار جمعی اصلاً ممنوع است، حرام است؛ این، ضایع کردن حرث و نسل است که قرآن آن را ممنوع کرده». ایشان در امتداد همین نگاه قرآنی، استفاده از سلاح هسته‌ای و شیمیایی و نظایر آن را گناهی نابخشودنی به شمار آورده‌اند. ب) سلاح هسته‌ای مایه پیروزی، تحکیم قدرت و حافظ حکومت‌ها نیست. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیانات خود در در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد ضمن ابراز تأسف از عدم اراده جدی کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای نسبت به حذف آن از دکترین نظامی خود، به شمار آوردن سلاح اتمی به عنوان عامل رفع تهدید و شاخصی مهم در تعریف جایگاه سیاسی و بین‌المللی کشورها را تصوری مطرود و مردود خواندند و فرمودند: «سلاح هسته‌ای نه تأمین‌کننده‌ی امنیت و نه مایه‌ی تحکیم قدرت سیاسی است، بلکه تهدیدی برای این هر دو است. حوادث دهه‌ی ۹۰ قرن بیستم نشان داد که داشتن این تسلیحات نمی‌تواند رژیمی همانند شوروی سابق را هم حفظ کند. امروز نیز کشورهائی را می‌شناسیم که با داشتن بمب اتم، در معرض امواج ناامنی‌های مهلکند.» ایشان در همین راستا در دیدار جمعی از مسئولان جهاد دانشگاهی با طرح چند سوال به رد نظر افرادی که برخورداری از سلاح هسته‌ای را عامل پیروزی می‌دانند پرداخته و می‌فرمایند: «شوروی سابق مگر بمب هسته‌ای نداشت؟ تعداد بمب‌های هسته‌ای شوروی سابق احتمالاً از تعداد بمب‌های هسته‌ای آمریکا بیشتر هم بود. شکست نخورد؟! پیروزی و شکست در صحنه‌های اساسی دنیا با این چیزها نیست … پیروزی در صحنه‌های عظیم و تاریخی و ماندگار که با این سلاح‌ها حاصل نمی‌شود. امروز رژیم صهیونیستی مگر بمب هسته‌ای ندارد؟ آن‌طور که نقل می‌کنند، دویست یا شاید سیصد کلاهک هسته‌ای الان در داخل انبارهای رژیم صهیونیستی هست؛ اما رژیم صهیونیستی الان چند سال است که در برابر طرف مقابلش که تفنگ هم ندارد و فقط سنگ دارد؛ البته سنگِ همراهِ با اراده و سنگِ با پشتوانه‌ی ایمان، عاجز مانده است.» همچنین در دیدار نخبگان جوان کشور بیان داشتند: «ملت ایران آمریکای دارای سلاح هسته‌ای را از کشور خود بیرون کرد و مردم فلسطین نیز اسرائیل دارنده سلاح هسته‌ای را بستوه آورده‌اند بنابراین سلاح هسته‌ای تضمین کننده اقتدار و پیروزی نیست.» ج) سلاح اتمی مایه دردسر: رهبر انقلاب اسلامی سلاح هسته‌ای را مایه دردسر و نگهداشتنش را یک کار بیهوده‌ی پرضررِ پرخطر دانسته و در برخی فرصت‌ها به تبیین دردسرها و مضرات آن پرداخته‌اند. ایشان در این راستا در مراسم بیستمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) فرمودند: «تسلیحات هسته‌ای جز هزینه‌ی ایجاد و هزینه‌ی نگهداری هیچ فایده‌ای ندارد. تسلیحات هسته‌ای برای یک ملت قدرت نمی‌آورد؛ چون قابل اجرا و قابل استفاده نیست. آن کسانی که امروز بمب هسته‌ای دارند، خودشان خوب می‌دانند که اگر دست از پا خطا کنند و این سلاح هسته‌ای را به کار بیندازند، آنچنان دامن خودشان را خواهد گرفت - همچنانی که یک روز تروریست‌ها را تقویت کردند، دامن خودشان را گرفت -» همچنین در پیام به نخستین کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح هسته‌ای و عدم اشاعه ضمن ذکر اجماع قاطع جامعه جهانی بر ضرورت نابودی کامل سلاح‌های اتمی مرقوم داشتند: «به لحاظ نظامی و امنیتی نیز به دنبال دست‌یابی چند قدرت به این سلاح ضد بشری، تردیدی باقی نماند که پیروزی در جنگ هسته‌ای ناممکن و درگیری در چنین جنگی غیر عقلانی و ضد انسانی است. ولی برغم این بدیهیات اخلاقی، عقلانی، انسانی و حتی نظامی، خواست مؤکد و مکرر جامعه‌ی جهانی برای نابودی این سلاح‌ها توسط گروه انگشت‌شماری از دولت‌ها، که امنیت خیالی خود را بر ناامنی همگانی بنا کرده‌اند، نادیده گرفته شده است. اصرار این دولت‌ها بر نگهداری، افزایش و گسترش توان تخریبی این سلاح‌ها، که هیچ کاربردی جز ارعاب و ترور دسته‌جمعی و ایجاد امنیت کاذب، مبتنی بر بازدارندگی ناشی از نابودی تضمین‌شده همگانی نداشته و ندارد، استمرار کابوس هسته‌ای جهان را به دنبال داشته است. منابع خارج از شمار اقتصادی و انسانی در رقابت غیر عقلانی هزینه شده‌اند تا هر یک از ابرقدرت‌ها توان خیالی پیدا کنند که بیش از ده هزار بار رقیبان خود و سایر ساکنان کره خاکی منجمله خودشان را نابود کنند. بی‌دلیل نیست که این راهبرد «بازدارندگی مبتنی بر نابودی تضمین‌شده متقابل»، یا دیوانگی نام گرفته است.» د) اقتدار ایران بدون سلاح هسته‌ای: امام خامنه‌ای پس از تبیین شکننده بودن اقتدار و مصونیتی که کشورها با تقویت نیروی نظامی خود از طریق تولید سلاح هسته‌ای به ارمغان می‌آورند؛ در دیدار جمعی از روحانیون استان کرمان به عوامل اقتدارزای داخلی اشاره کرده و فرمودند: «اقتداری که ما می‌توانیم در داخل به‌وجود بیاوریم، با بمب اتمی و سلاح هسته‌یی و تقویت نیروی نظامی نیست. البته تقویت نیروی نظامی در حد متعارف لازم است؛ اما آن‌چه می‌تواند ما را در مقابل تهاجم همه‌جانبه‌ی دشمنان در سطوح مختلف حفظ کند، همین فهرستی است که عرض کردم: تقویت ایمان، تقویت علم، تقویت فناوری، تسلط بر فنون روز، پیشاهنگ شدن در تولید علم، شکوفایی استعدادهای آحاد ملت و جوانان در رشته‌های مختلف - چه علوم انسانی، چه علوم طبیعی، چه انواع گوناگون علوم تجربی - همبستگی ملی و تقویت همدلی در میان مردم؛ این‌هاست که می‌تواند یک ملت را تقویت کند؛ می‌تواند هم دنیای خودشان را آباد کند، هم آن‌ها را از آسیب دشمنان محفوظ نگه دارد. اینها وسیله‌یی است برای حفظ و صیانت؛ ما باید این‌ها را دنبال کنیم و خود را متعهد به انجام آن بدانیم.» همچنین ایشان در دیدار با نخبگان جوان کشور در این زمینه گفتند: «بارها گفته ایم که ما اصولاً سلاح هسته‌ای نیاز نداریم چرا که داشتن سلاح کشتار جمعی را زمینه ساز قدرت واقتدار نمی‌دانیم بلکه معتقدیم اقتدار هر کشور به داشتن مجموعه انسانی قوی و برخوردار از «علم و ایمان و ایستادگی» وابسته است و ملت ایران چنین هدفی را دنبال می‌کند.» مقام معظم رهبری در راستای تدوین افق نگاه راهبردی دانشمندان هسته‌ای در دیدار با ایشان اعلام نمودند: «ما می‌خواهیم به دنیا اثبات کنیم که داشتن سلاح هسته‌ای، قدرت‌آفرین نیست؛ به دلیل اینکه قدرت‌هائی که سلاح هسته‌ای دارند، امروز دارای سخت‌ترین مشکلاتند. آنها با تهدید هسته‌ای بر دنیا مسلط شدند، اما امروز این تهدید دیگر کاربرد ندارد. ما می‌خواهیم بگوئیم ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و اقتدار را در سلاح هسته‌ای نمی‌دانیم و اقتدار متکی به سلاح هسته‌ای را هم می‌توانیم بشکنیم.» مرور مواضع مقام معظم رهبری در موضوع فناوری هسته‌ای نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران در عین آنکه استفاده از دانش صلح‌آمیز هسته‌ای را حق مسلم خود می‌داند، هیچ‌گاه اراده‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای نداشته و نخواهد داشت و فضاسازی دشمن نیز تأثیری در خواست ملت ایران ندارد. در این میان اعلام موضع برخی شخصیت‌های سیاسی و نظامی مبنی بر احتمال تغییر دکترین هسته‌ای کشور که عمدتاً به معنی تلاش برای زمینه سازی برای ساخت سلاح هسته‌ای قلمداد شد نشان از عدم درک صحیح مبانی مخالفت اصولی جمهوری اسلامی با ساخت، نگهداری و استفاده از سلاح هسته‌ای دارد. لذا اظهار نظرهای غیراصولی شخصیت‌ها در زمینه تغییر راهبردهای هسته‌ای حتی اگر صرفاً لفّاظی سیاسی برای عقب راندن رژیم صهیونیستی و سایر دشمنان باشد؛ چنانچه معنای حرکت کشور به سمت تولید سلاح هسته‌ای را منتقل کند در حالی که مرور مواضع رهبر انقلاب اسلامی، تولید و استفاده از آن را حرام شرعی و غیرعقلانی معرفی می‌کند؛ یا تکمیل کننده پازل دشمن برای فشار حداکثری بر ملت ایران به بهانه تلاش برای تولید سلاح هسته‌ای بوده یا خواسته و ناخواسته گامی در راستای فراهم سازی مقدمات مذاکره با طرف‌های غربی است.
ارسال دیدگاه