از NPT تا برجام و FATF؛ اعتمادی یک‌طرفه و تکرار یک خطای راهبردی

مرور تاریخ تعامل ایران با معاهدات بین‌المللی نشان می‌دهد که هرگاه کشور بدون دریافت تضمین‌های جدی و حقوقی، به وعده‌های طرف مقابل اعتماد کرده است، نتیجه نه گشایش اقتصادی و امنیتی، بلکه افزایش فشار و محدودیت بوده است. پذیرش پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) یکی از نخستین این تجربه‌ها بود. ایران با هدف بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، به این پیمان پیوست و تعهدات سنگینی را پذیرفت، اما در مقابل، نه‌تنها از مزایای وعده داده‌شده برخوردار نشد، بلکه حتی فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز آن نیز بارها متوقف یا محدود شد.
همین الگو بعدها در برجام تکرار شد. ایران با امید به رفع تحریم‌ها، محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای را بر برنامه هسته‌ای خود پذیرفت و حتی سازوکار خطرناکی همچون «مکانیسم ماشه» را امضا کرد؛ ابزاری که امروز به تهدیدی علیه ایران تبدیل شده است. نتیجه برجام، برخلاف وعده‌های جریان غرب‌گرا در داخل کشور، نه رفع تحریم‌ها بود و نه گشایش اقتصادی، بلکه تحریم‌های شدیدتر و فشارهای همه‌جانبه‌تر علیه ملت ایران بود.
امروز در ماجرای FATF و به‌ویژه کنوانسیون CFT، همان روایت بار دیگر در حال تکرار است. جریان غرب‌گرا مدعی بود که اگر ایران به FATF نپیوندد، حتی ابتدایی‌ترین نیازها و تعاملات کشور هم دچار بن‌بست خواهد شد: نمی‌توانیم واکسن کرونا وارد کنیم، نمی‌توانیم نفت بفروشیم و حتی نمی‌توانیم به پیمان‌های بین‌المللی مهمی مانند سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس بپیوندیم. این در حالی است که تجربه دولت سیزدهم نشان داد تمام این ادعاها بی‌پایه بوده است.
دولت سیزدهم بدون کوچک‌ترین تغییر در وضعیت ایران در لیست سیاه FATF، توانست واردات گسترده واکسن کرونا را انجام دهد، صادرات نفت را افزایش دهد و مبادلات مالی کشور را برقرار کند. همچنین، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و بریکس بدون پیوستن به FATF به‌خوبی ثابت کرد که این سازوکار شرط تعاملات بین‌المللی نیست؛ برخلاف آنچه جریان غرب‌گرا در داخل تبلیغ می‌کرد.
درس روشن تاریخ این است: هر بار که ایران به وعده‌های غرب اعتماد کرده و تعهدات بین‌المللی بدون تضمین حقوقی را پذیرفته، نه‌تنها چیزی به‌دست نیاورده، بلکه عرصه‌های تازه‌ای برای فشار دشمن باز شده است. امروز اگر بار دیگر همان اشتباه در قالب CFT تکرار شود، باید منتظر محدودیت‌های جدید و سنگین‌تر بود. مسیر کشور روشن است: تکیه بر توان داخلی، گسترش روابط با بلوک‌های غیرغربی و پرهیز از اعتماد به وعده‌های جریان غرب‌گرا که بارها نادرستی تحلیل‌هایشان در عمل ثابت شده است.