توسط : آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های هیرکانی منطقه صعب‌العبور «الیت» از توابع بخش مرزن‌آباد چالوس، وارد ششمین روز خود شده و با وجود بسیج همه ظرفیت‌های استانی، ملی و حتی بین‌المللی، همچنان مهار کامل آن میسر نشده است. این منطقه مرتفع و سنگلاخی که تنها با تجهیزات سبک و نیروی انسانی قابل دسترسی است، عملیات اطفا را از نخستین ساعات با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است.
دو مرحله آتش؛ از ۱۰ آبان تا امروز
براساس گزارش کارشناسان، حریق در دو مرحله رخ داده است؛ مرحله نخست از حوالی ۱۰ آبان آغاز شد و پس از چند روز تلاش نیروهای امدادی مهار شد. اما شعله‌ها دوباره از اوایل هفته جاری جان گرفتند و اکنون نزدیک به یک هفته است که با سرعتی نامنظم در دامنه‌های پرشیب الیت پیش می‌روند.
بنا به گفته منابع محلی، منشأ اولیه حریق انسانی بوده و حضور شکارچیان در بخش‌های صخره‌ای احتمال عمدی یا سهوی بودن آتش‌سوزی را تقویت کرده است. دستگاه قضایی مازندران نیز از آغاز روند شناسایی عوامل احتمالی خبر داده است.
شروع عملیات سنگین در منطقه‌ای صخره‌ای و دور از دسترس
یک مسیر سخت و ناهموار از روستای الیت تا کانون اصلی آتش امتداد دارد؛ مسیری که حتی موتورهای سبک توان ورود ندارند و انتقال امکانات تنها با چهارپایان ممکن است. نیروهای منابع طبیعی، محیط‌زیست، جنگلبانی و مردم محلی طی روزهای نخست آتش را به‌طور موقت مهار کردند اما خشکی شدید جنگل، شیب تند و وزش باد باعث شد شعله‌ها بار دیگر اوج بگیرند.
با گسترش حریق، فرماندار چالوس و مدیرکل مدیریت بحران استان در منطقه حاضر شدند و ستاد بحران روستای الیت شکل گرفت. همزمان، پس از هماهنگی‌های انجام‌شده، نخستین پروازهای بالگردهای آب‌پاش از دریاچه ولشت آغاز شد.
گسترده‌ترین عملیات هوایی سال‌های اخیر
یونس رستمی، استاندار مازندران، این عملیات را «گسترده‌ترین عملیات هوایی سال‌های اخیر در جنگل‌های چالوس» توصیف کرده است. تاکنون چندین نوبت آب‌ریزی توسط هواپیمای ایلوشین با ظرفیت ۴۰ تن انجام شده و ۶ بالگرد از هوانیروز ارتش، سپاه، وزارت دفاع و جمعیت هلال‌احمر در منطقه مشغول فعالیت هستند.
براساس اعلام مدیرکل بحران مازندران، تاکنون بیش از ۶۰ سورتی پرواز برای مقابله با کانون‌های فعال حریق صورت گرفته و تیم‌های زمینی اطفا از ۲۲ گروه به ۴۰ گروه افزایش یافته‌اند. حدود ۴۰۰ نیروی امدادی، متخصصان منابع طبیعی و داوطلبان مردمی در این عملیات مشارکت دارند.
مهرداد خزایی‌پول، مدیرکل منابع طبیعی منطقه نوشهر، تأکید کرده است که «تنها نیروهای متخصص اجازه ورود به محل حریق را دارند» و توضیح داده که بخشی از آتش به سمت رودخانه پایین‌دست رسیده، اما در دره‌ها شعله‌های سطحی همچنان باقی است.
حضور نیروهای مسلح، ستاد ملی بحران و هشدارهای قضایی
حسین‌علی محمدی، مدیرکل بحران مازندران، از ورود سه فروند بالگرد اطفای حریق وزارت دفاع به منطقه خبر داده و اعلام کرده است که «توان حداکثری برای مهار آتش به‌کار گرفته شده و اگر مداخله نکرده بودیم سطح سوختگی تا بیش از ۲۰ هکتار افزایش می‌یافت».
او همچنین از برگزاری جلسه ستاد مدیریت بحران کشور با حضور رئیس سازمان مدیریت بحران، استاندار مازندران و مسئولان لشکری و کشوری در صبح روز شنبه خبر داد.
عباس پوریانی، رئیس‌کل دادگستری مازندران نیز اعلام کرده که نیروهای قضایی و انتظامی برای پیگیری منشأ احتمالی عمدی حریق در محل مستقر شده‌اند و هشدار داد: «هرگونه قصور مسئولان در مقابله با آتش با پیگرد قانونی مواجه خواهد شد.»
ورود کمک‌های بین‌المللی
در کنار بسیج ظرفیت‌های داخلی، شینا انصاری، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده است که رایزنی‌های بین‌المللی برای کمک به اطفای حریق انجام شده و «یک بالگرد و دو هواپیمای اطفای حریق به همراه هشت نیروی متخصص از ترکیه فردا وارد منطقه الیت خواهند شد.»
معاون اول رئیس‌جمهور نیز در تماس با استاندار مازندران و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، بر «بسیج همه امکانات» و بهره‌گیری از ظرفیت‌های استان‌های همجوار تا زمان خاموشی کامل آتش تأکید کرده است.
حضور گسترده هلال‌احمر
به گفته غلامعلی فخاری، مدیرعامل هلال‌احمر مازندران، ۱۷ تیم عملیاتی شامل ۶۷ امدادگر به‌صورت شبانه‌روزی در منطقه فعالیت دارند. علاوه بر این، ۴۱ کارمند هلال‌احمر و ۲۳ نجات‌گر داوطلب نیز در عملیات مشارکت کرده‌اند. تجهیزات هلال‌احمر شامل چهار آمبولانس، ۹ خودروی کمک‌دار، دو خودروی سبک و یک فروند بالگرد در حال پشتیبانی نیروهای زمینی است.
علی‌رغم فضاسازی‌ها، نبرد ادامه دارد
در این میان، برخی شبه‌رسانه‌های داخلی و شبکه‌های معاند نیز طبق روال گذشته، با بروز هر بحران طبیعی در کشور از جریان واقعی ماجرا فاصله گرفته و مسیر سیاه‌نمایی و ابهام‌آفرینی را در پیش گرفتند. این رسانه‌ها در ماجرای آتش‌سوزی هیرکانی نیز بیکار ننشستند و با طرح روایت‌های غیرمستند و انگیزه‌دار، تلاش کردند فضای افکار عمومی را مخدوش کنند.
برای درک رویکرد گزینشی این جریان‌ها، مقایسه‌ای کوتاه کافی است: در آتش‌سوزی گسترده چند ماه پیش کالیفرنیا ـ که بسیاری از رسانه‌های معتبر جهانی گسترش آتش سوزی و خساراتش را ناشی از سوءمدیریت و ضعف جدی دولت آمریکا در اطفای حریق دانستند ـ همین رسانه‌های فارسی‌زبان مدعی، عملاً سکوت مطلق اختیار کردند و کوچک‌ترین اشاره‌ای به مشکلات ساختاری مدیریت بحران در آمریکا نداشتند. اما در ایران، با کوچک‌ترین حادثه طبیعی، همین جریان‌ها بلافاصله ساز ناکارآمدی و بحران‌سازی را کوک می‌کنند.
از سوی دیگر، در کنار این موج سیاه‌نمایی، واکنش مجازی معاونت اجرایی دولت نیز حاشیه‌ساز شد. انتشار یک توییت با اطلاعات نادقیق و حتی غلط املایی که در آن «جنگل‌های هیرکانی» به اشتباه «علفراز» نامیده شده بود و تأکید بر «لزوم درخواست کمک خارجی»، به‌سرعت مورد توجه کاربران و رسانه‌های داخلی قرار گرفت. این اظهار نظر در حالی صورت گرفت که نیروهای عملیاتی ـ از مردمی و داوطلب گرفته تا نظامی و دولتی ـ بیش از هر چیز نیازمند حضور میدانی مدیران ارشد و هماهنگی‌های اجرایی هستند، نه پیام‌هایی که بدون تشکر و قدردانی از زحمات میدانی، انگیزه آنان را تحت تأثیر قرار دهد.
در منطقه الیت، با وجود کاهش نسبی شعله‌ها در پاره‌ای نقاط، آتش‌سوزی در دره‌های عمیق و شیب‌های تند جنگلی همچنان فعال است. مسئولان میدانی امیدوارند با استمرار عملیات هوایی و زمینی، روند اطفا در روزهای آینده به مهار کامل حریق منتهی شود. در این لحظات نگاه‌ها به ارتفاعات الیت دوخته شده است؛ جایی که نیروهای امدادی، داوطلبان محلی، نظامیان و تیم‌های تخصصی بدون توقف، در یکی از پیچیده‌ترین و سنگین‌ترین عملیات‌های اطفای جنگل‌های هیرکانی طی سال‌های اخیر مشغول نبردند. جنگ با آتش در قلب هیرکان ادامه دارد.
