ترور، ارعاب و انحصار؛ فرمول مثلث خردکشی غرب

خبرنگار: با سلام و عرض ادب، در خدمت جناب آقای دکتر محمدجواد لاریجانی هستیم تا درباره همایش «خیزش فرزانگان در برابر خردکشی» گفت‌وگویی داشته باشیم. اولین سؤالم این است که ایده برگزاری این همایش از کجا شکل گرفت و چه اهدافی برای آن در نظر داشتید؟
دکتر لاریجانی: بسم الله الرحمن الرحیم. ایده اصلی برگزاری این همایش به یک حادثه بسیار مهم و تأسف‌بار در دوران معاصر بازمی‌گردد که طی آن رژیم‌های مستقر در واشنگتن، رژیم صهیونیستی و برخی رژیم‌های اروپایی به‌صورت علنی از اقدامات تروریستی علیه دانشمندان پرده‌برداری کردند. در گذشته، ترور دانشمندان در کشورهای مختلف، از جمله ایران، انجام می‌شد، اما هیچ‌کس مسئولیت این جنایات را بر عهده نمی‌گرفت. اما امروز، این دولت‌ها نه‌تنها مرتکب این جنایات می‌شوند، بلکه با افتخار آن را اعلام می‌کنند و رژیم‌های اروپایی نیز از این اقدامات حمایت کرده و هیچ محکومیتی علیه آن صورت نمی‌گیرد.
در کشور ما، بیش از ۱۴ دانشمند برجسته در حالی که در خانه‌های خود در کنار خانواده‌هایشان بودند، به‌صورت شبانه مورد ترور قرار گرفتند. این اقدامات از سوی رژیم‌های واشنگتن و صهیونیستی با افتخار اعلام شد و مورد حمایت برخی دولت‌های اروپایی قرار گرفت. این پدیده‌ای بسیار خطرناک و تهدیدکننده برای فعالیت‌های علمی بشری است و تنها به ایران محدود نمی‌شود.
بر این اساس، با تماس‌هایی که با دانشمندان کشورهای مختلف برقرار شد، مشخص گردید که آن‌ها نیز نسبت به این مسئله حساسیت دارند و آن را تهدیدی جدی برای سلامت و پیشرفت علمی بشر می‌دانند. از این‌رو، تصمیم گرفتیم همایشی برگزار کنیم تا نقطه شروعی برای آگاهی‌بخشی درباره ابعاد این پدیده خطرناک باشد که جامعه علمی را تهدید می‌کند. همچنین، هدف این بود که اقداماتی از سوی دولت‌ها، دانشگاهیان، دانشجویان و سایر فرهیختگان برای مقابله با این پدیده انجام شود.
خبرنگار: بسیار عالی. لطفاً درباره محورهای اصلی این همایش توضیح دهید.
دکتر لاریجانی: این همایش سه محور اصلی داشت. محور اول، مسئله ترور دانشمندان بود. هیچ دانشمندی نباید به دلیل فعالیت علمی در کشوری که مورد قبول برخی دولت‌ها نیست، مورد ترور قرار گیرد. ترور به هر بهانه‌ای باید متوقف شود.
محور دوم، مسئله ارعاب دانشمندان است. ارعاب، آرامش فکری دانشمندان را مختل می‌کند. این شامل تهدید آن‌ها و خانواده‌هایشان در فضای مجازی، رد مقالات علمی آن‌ها، پیگرد قانونی همکارانشان، محرومیت از همکاری با دیگران، و ممانعت از حضور دانشجویان مرتبط با آن‌ها در کنفرانس‌های بین‌المللی است.
محور سوم، مسئله انحصارطلبی در علم است. علم در طول تاریخ بشری، میدان تعامل جهانی بوده و دانشمندان از سراسر جهان با یکدیگر همکاری داشته‌اند. اما در دوران معاصر، برخی دولت‌های غربی، به‌ویژه رژیم‌های آمریکا، اروپا و صهیونیستی، در تلاش‌اند تا انحصاری در علم ایجاد کنند. برای مثال، در حوزه علوم هسته‌ای، به بهانه جلوگیری از اشاعه تسلیحات هسته‌ای، محدودیت‌هایی بر ملت‌ها تحمیل می‌شود تا از تحقیقات علمی در این حوزه باز بمانند. این در حالی است که کشور ما، ایران، با وجود توانایی ساخت تسلیحات هسته‌ای، به‌طور قاطع اعلام کرده که چنین هدفی ندارد و تنها در حوزه‌های غیرنظامی علوم هسته‌ای فعالیت می‌کند. با این حال، انواع تحریم‌ها و حملات علیه مراکز تحقیقاتی و دانشمندان ما اعمال شده است.
این انحصارطلبی در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی و مخابرات کوانتومی نیز در حال شکل‌گیری است. ما معتقدیم هیچ رشته علمی نباید انحصاری شود و هیچ کشوری حق ندارد دیگران را از پیشرفت در علوم محروم کند.
خبرنگار: استقبال از این همایش چگونه بود و چه برنامه‌هایی برای آینده در نظر دارید؟
دکتر لاریجانی:خوشبختانه این همایش در مدت کوتاهی با استقبال گسترده‌ای از سوی دانشمندان و متفکران از کشورهای مختلف، از جمله آمریکا، استرالیا، ایتالیا، چین، روسیه، عراق، لبنان و ایران مواجه شد. نکات ارزشمندی در این همایش مطرح شد و ما معتقدیم این حرکت برای آگاهی‌بخشی درباره این تهدید باید ادامه یابد. دستگاه دیپلماسی کشور باید این موضوع را در مجامع بین‌المللی مانند یونسکو، کمیته مبارزه با تروریسم و شورای حقوق بشر سازمان ملل مطرح کند. همچنین، برخی از این اقدامات به‌عنوان جنایت علیه بشریت قابل پیگیری در دادگاه‌های بین‌المللی است.
امیدواریم این حرکت در آینده توسط دانشمندان، دانشجویان و مؤسسات علمی پیگیری شود. البته باید اشاره کنم که متأسفانه در برخی کشورهای غربی، از جمله آمریکا و اروپا، دانشجویان و حتی دانش‌آموزان در اعتراض به جنایات رژیم صهیونیستی و آمریکا در غزه و لبنان پیشرو هستند، اما در دانشگاه‌های خودمان تحرک کافی در این زمینه دیده نمی‌شود. این در حالی است که در سال ۱۴۰۱، به دلیل یک حادثه، کشورهای غربی علیه ایران بسیج شدند و برخی در داخل نیز به آن دامن زدند، اما در مقابل شهادت ۱۴ دانشمند برجسته کشورمان، تحرک لازم از سوی دانشجویان و جامعه علمی مشاهده نمی‌شود. این عدم تحرک یا حتی پسرفت در آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی جای تأسف دارد.
خبرنگار: بسیار ممنون از توضیحات جامع شما. آیا نکته دیگری هست که بخواهید اضافه کنید؟
دکتر لاریجانی: بله، ایران اسلامی در برابر این پدیده خطرناک قاطعانه ایستاده است. همان‌طور که پیامبر اکرم (ص) فرمودند، اگر علم در ثریا باشد، جوانان ما به آن دست خواهند یافت. هرچند دانشمندان ما را شهید کرده‌اند، اما ما فرزندان جدیدی تربیت می‌کنیم، از اساتیدمان محافظت می‌کنیم و امکانات تحقیقاتی لازم را فراهم خواهیم کرد. این مسئله جهانی است و دانشمندان سراسر دنیا باید نسبت به آن حساس شوند و واکنش نشان دهند. ما در این مسیر موفق خواهیم بود، همان‌طور که در گذشته بودیم.