خطر ارتجاع در سیاست خارجی

به بهانه اعتراف بنیاد دفاع از دموکراسی به شکست سیاست فشار حداکثری۲:

چهار روز پیش بنیاد دفاع از دموکراسی (FDD) در آخرین تحلیل خودش از وضعیت فروش نفت ایران، اعتراف کرد که فروش نفت ایران حدنصاب جدیدی به دست آورده و آن را نشان دهنده شکست سیاست آمریکا در اعمال تحریم دانسته است.
این گزارش از آنجا اهمیت دارد که بنیاد دفاع از دموکراسی نزدیکترین اندیشکده آمریکایی-صهیونیستی به ترامپ محسوب میشود که عملکرد دولت بایدن در اعمال تحریم‌ها را مهمترین علت کاهش اثرگذاری تحریم می‌دانست. یعنی معتقد بود که دولت بایدن در اعمال تحریم‌ها تساهل به خرج داده و به همین دلیل اثرتحریم‌ها بر ایران کاهش یافته است. لذا اصلی‌ترین توصیه این اندیشکده به دولت ترامپ افزایش شدت اعمال تحریم‌ها (Sanctions Enforcement) بود. که این توصیه نیز با جدیت در دولت ترامپ اجرا شد و از همان ابتدا در بهمن ۱۴۰۳ ترامپ با امضای یک یادداشت اجرایی آن را عملیاتی کرد.
گزارش اخیر و اعتراف بنیاد دفاع از دموکراسی به شکست ترامپ در اعمال تحریم‌ها، اثبات می‌کند که دلیل اصلی کاهش اثرگذاری تحریم‌های آمریکا نه شیوه اجرای آنها، بلکه تغییرات رخ داده در محیط بین‌الملل و نیز تغییر رفتار بازیگران مهم همچون ایران و چین است.
یادآوری صحبت‌های ظریف در برنامه‌های انتخاباتی سال گذشته هم خالی از لطف نیست. او در میزگرد سیاسی که به همراه پزشکیان شرکت کرده بود ادعا کرد که دلیل افزایش فروش نفت ایران در دوره شهید رئیسی؛ سیاست شل کردن پیچ تحریم توسط بایدن بوده است و گفت: «اجازه بدهید ترامپ برگردد آنوقت ببینیم چه می‌کند.» این حرف ظریف مانند خیلی از حرفهای او نشان داد که تحلیل درستی از فضای بین‌الملل و تحولات آن ندارد.
شکست سیاست فشار حداکثری ۲ نشان می‌دهد که محیط بین‌الملل تغییرات مهمی کرده و هنوز هم این تغییرات در جریان است. تسلط آمریکا بر جریان‌های مختلف کاهش یافته و نمی‌تواند مانند گذشته اعمال قدرت کند. این اعتراف از سوی بنیاد دفاع از دموکراسی به خوبی افول آمریکا در صحنه بین‌المللی را اثبات می‌کند. این ویژگی دوره بزنگاهی تغییر نظم است. اما متاسفانه این لحظه تاریخی و بزنگاهی به درستی از سوی دستگاه سیاست خارجی ما درک نشده است.
وقتی عراقچی وزیر امور خارجه در این لحظه بزنگاهی به صورت مستمر صحبت از مذاکره با آمریکا می‌کند و تمامی توجهات را به این موضوع جلب می‌کند، نشان می‌دهد درک درستی از محیط بین‌الملل و تغییر نظم ندارد. نگاه عراقچی یک عقب‌گرد و ارتجاع است. این مساله میتواند خطرناک باشد و منافع ملی و حتی امنیت ملی را به خطر بیندازد.
آمریکا در اعمال تحریم شکست خورده است که دلیل مهم آن تغییر معادلات قدرت در محیط بین‌الملل است و ایران نیز در این تغییرات بسیار موثر بوده است. اما اکنون به جای آنکه توجهات به استفاده از فرصت‌های ایجاد شده از این تغییرات معطوف باشد، به دلیل بدفهمی دستگاه سیاست خارجی به موضوعات غیرواقعی معطوف شده است. تغییر این نگاه بسیار ضروری است.

مسعود براتی، کارشناس، تحلیلگر و نویسنده، متولد 1364 است.براتی در دولت سیزدهم معاون سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران و همچنین مشاور وزیر اقتصاد و دبیر کارگروه طرح‌های تحریم ناپذیر بود.
مقالات مرتبط

فقر تدبیر، نه کمبود ارز

بازار ارز ایران دوباره در مرکز توجه قرار گرفته است؛ این‌بار نه…

18 آبان 1404

احمدرضا بیضائی؛ شهروند ایرانی 300 روز بدون دادگاه در زندان ترکیه

حدود ۳۰۰ روز است که از بازداشت دکتر احمدرضا بیضایی در ترکیه…

18 آبان 1404

شهرداری نیویورک: «نهِ» مردم به دیکتاتوری بازار آزاد

پیروزی دموکرات‌ها یا شکست دموکراسی؟ پیروزی اخیر یک نامزد سوسیالیست دموکرات در…

18 آبان 1404

دیدگاهتان را بنویسید