داستان یک مبارز

کتاب «مبارره به روایت شهید مهدی عراقی» مجموعه خاطرات مهدی عراقی از فعالان سیاسی و انقلابی مؤثر در دوره معاصر ایران است که توسط عبدالرضا نعمت‌اللهی جمع‌آوری و تدوین شده و انتشارات ایران برای نخستین بار در 416 صفحه آن را منتشر و وارد بازار نشر کرده است. عراقی یکی از فعالان سیاسی تهران بود که در کوران انقلاب اسلامی و پیش از آن در جریان‌های مختلف حضور داشت و جایگاه یگانه‌ای در تاریخ انقلاب اسلامی ایران دارد، اما کمتر از او نامی شنیده‌ شده است. نقش او از نخستین روزهای شکل‌گیری نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۲، دوران حضورش در زندان شاه و ارتباط ویژه‌ با امام خمینی (ره) در سراسر دوران مبارزه، از او چهره‌ای ساخته که به خصوص در میان چهره‌های غیرروحانی نهضت، منحصر به فرد است. او به دلیل تلاش‌ها و فعالیت‌های بی‌شمار سخن برای گفتن زیاد داشته است. از همراهی با نواب صفوی و بعد از آن جدایی از جمعیت فداییان اسلام تا همراهی با امام در فرانسه و ترور و زندان بخشی از این خاطرات است که در کتاب حاضر روایت این سخنان را می‌خوانیم.
فصل اول کتاب به زندگی‌نامه شهید مهدی عراقی اختصاص دارد و به صورت خلاصه و جامع دوران کودکی و نوجوانی او به تصویر کشیده می‌شود. عراقی از دوران کودکی به جهت وضعیت ضعیف مالی خانواده ترک تحصیل می‌کند و به عنوان کارگر وارد بازار می‌شود. ورود او به دنیای بازار و بازاریان در پیوند او در آینده با این قشر و ورود به جریان‌های سیاسی تأثیرگذار بود. همچنین قرار گرفتن او در شرایط کاری سخت آن هم در سن پایین در مشاغلی چون کوره آجرپزی در احساس او جهت درک مردم زحمت‌کش نقش بسیار داشته است.
فصل دوم کتاب به خاطرات و اقدامات و فعالیت‌های عراقی از شهریور 1320 تا کودتای 28 مرداد 1332 اختصاص دارد. در بخش اول این فصل به چگونگی ورود عراقی به جریان‌های سیاسی مخالف رژیم و سپس عضویت او در جمعیت فدائیان اسلام پرداخته است. عراقی در دوران تحصیل در دبیرستان با نواب صفوی آشنا شد و به روایتی یکی از دلایل به پایان نرساندن سال آخر تحصیلات متوسطه، فعالیت‌های سیاسی در پانزده سالگی و در قالب مبارزات فداییان اسلام بوده است. در شانزده سالگی به عضویت مرکزیت این سازمان درمی‌آید. همزمان با آغاز حرکت مردم برای ملی کردن صنعت نفت به عنوان رابط بین آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق عمل می‌کرد. در جریان تشکیل جبهه ملی، به درخواست دکتر مصدق به همراه جمعی از فداییان اسلام را برای تحصن در دربار یاری می‌دهد. بعد از نخست‌وزیری دکتر مصدق و تیره شدن روابط جبهه ملی با فداییان اسلام و دستگیری نواب، عراقی از ملیون فاصله می‌گیرد. سپس در جریان اعتراض به دستگیری رهبر فدائیان و تحصن به همراه ۵۲ نفر، دستگیر و بعد از هفت ماه حبس، در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ آزاد شد. در جریان اوج‌گیری اختلاف بین آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق که منجر به کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ گردید، نواب صفوی اعلام بی‌طرفی نمود اما عراقی با این نظر مخالف بود. همزمان با این ایام ازدواج کرد و در این ایام هزینه‌های زندگی او از مالکیت کوره‌ آجرپزی تأمین می‌شد.
بخش دوم به اقدامات و حضور عراقی در جریان‌هایی چون اعدام نخست‌وزیر منصور توسط فدائیان، تشکیل حزب مؤتلفه اسلامی و مخالفت او با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و قیام 15 خرداد 1342 می‌پردازد. عراقی در سال ۱۳۴۲ به فکر تشکیل یک سازمان برای ایجاد هماهنگی در نیروهای مذهبی عمدتاً‌ در بازار تهران افتاد که پس از گفت‌وگوهای فراوان، جمعیت هیأت‌های مؤتلفه شکل گرفت. او در جریان قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ نقش بسیار مؤثری ایفا کرد و توانست در شکل‌گیری شخصیت جدید طیب حاج رضایی تأثیر به سزایی داشته باشد. بعد از اعدام انقلابی حسنعلی منصور که واکنشی از سوی مؤتلفه به تبعید امام بود، شهید عراقی به همراه جمعی از یاران تشکیلاتی خود در ۱۹ اسفند ۱۳۴۳ دستگیر شد و ابتدا به اعدام و سپس با یک درجه تخفیف به حبس ابد محکوم گردید.
بخش سوم کتاب به حوادث سیاسی ایران از پانزدهم خرداد 42 تا پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص دارد. عراقی همزمان با آغاز اعتراضات مردمی در نیمه دوم سال ۱۳۵۵ به همراه جمعی آزاد شد و فعالیت‌های سیاسی خود را از سر گرفت. او به دنبال هجرت امام از عراق به فرانسه با نظر آیت‌الله بهشتی به پاریس رفت اما پس از چندی برای کمک به ساماندهی تظاهرات تاسوعا و عاشورای ۱۳۵۷ به ایران بازگشت. عراقی بعد از پیروزی انقلاب مدتی به حکم امام عضویت شورای مرکزی بنیاد مستضعفان و سپس به اتفاق مهدیان، سرپرستی روزنامه کیهان را به عهده گرفت. او در مؤسسه کیهان مشغول خدمت بود که در چهارم شهریور ۱۳۵۸ به همراه فرزندش حسام بعد از خروج از منزل توسط گروه فرقان (این گروه به طور غیرمستقیم توسط مجاهدین خلق هدایت می‌شد) آماج گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید.