روستاهای ایران؛ خاستگاه قهرمانان و نوابغ

در نگاه اول، نقشه ایران را که می‌گشایی، بسیاری از روستاها همچون نقاطی کوچک و گمنام در پسِ نام شهرهای بزرگ پنهان شده‌اند. اما در پشت این گمنامی ظاهری، گنجینه‌ای از استعداد، ایستادگی و توانمندی نهفته است که تاریخ و حال ایران را ساخته‌اند. روستاهای ایران، به راستی گهواره‌های شکسته‌نشده‌ای هستند که قهرمانان ملی، عارفان نامدار، نوابغ قرآنی و کارآفرینان خلاق را در دامان خود پرورش داده‌اند.
از مکتب‌خانه‌های کاهگلی تا قله‌های قرآنی
داستان روستای «کشپیری» در بشاگرد محروم، نمونه درخشان این ظرفیت بی‌کران است. روستایی با تنها ۱۲۰ نفر جمعیت که چگونه توانسته بیش از ۲۰۰ حافظ کل قرآن تربیت کند؟ این معجزه نه با امکانات فراوان، که با یک انگیزه ساده برای بازسازی حسینیه و با توکل بر خدا آغاز شد. محمد میرانی، حافظی که بدون استاد قرآن را حفظ کرد و به ۳۵ روش آن را تلاوت می‌کند، نشان می‌دهد استعدادهای خارق‌العاده در دل محرومیت‌ترین نقاط این سرزمین می‌جوشد. این ظرفیت معنوی تنها مختص به امروز نیست؛ چه بسیار عارفان و علما مانند علامه حسن‌زاده آملی که سیر و سلوک عرفانی خود را از روستای «ایرا» در آمل آغاز کرد و یا شیخ حسنعلی اصفهانی نخودکی که از روستای نخودک مشهد برآمد و قله‌های معرفت را فتح کرد.
روستاها زادگاه قهرمانان بی‌ادعا
اگر بخواهیم نقشه ایستادگی و شهادت در ایران را ترسیم کنیم، بسیاری از نقاط کلیدی آن را روستاها تشکیل می‌دهند. از رئیسعلی دلواری در دلوار تنگستان که اولین طلایه‌دار مبارزه با استعمار بود، تا شهید قاسم سلیمانی که از روستای قنات ملک در کرمان برخاست و سپهبد مقاومت جهان شد. این جغرافیای قهرمانی گسترده است:شهید خلبان شیرودی از بالاشیرود مازندران، شهید کشوری از کیاکلای سیمرغ، شهید محمود کاوه از بیهود قائنات، شهید صیادشیرازی از درگز خراسان و شهید فلاحی از کولج طالقان. اینان همه ثابت کردند که عشق به وطن و شجاعت، در خون مردان و زنان روستایی این مرز و بوم جاریست.
از کشتزارها تا فضای مجازی
اما روستاییان ایران تنها در میدان جنگ و عرفان درخشیده‌اند نیستند. آنان در میدان اقتصاد و توسعه نیز با خلاقیت و پشتکار، منابع محدود محلی را به ثروتی ملی بدل کرده‌اند. در عرصه کشاورزی، شاهد تحولاتی چشمگیر بوده‌ایم؛ در دشت برم کازرون، کشاورزان با تبدیل انار به محصولاتی مانند رب و سس، ارزش افزوده خلق می‌کنند و در اطراف سد ستارخان، با احداث گلخانه‌های مدرن، تولید محصولات باارزشی مانند توت فرنگی و گل‌های زینتی را جایگزین روش‌های سنتی کرده‌اند.
این نوآوری تنها به کشاورزی محدود نمی‌شود. در عرصه صنایع دستی و گردشگری، زنان روستای قاسم‌آباد گیلان، با احیای هنر «چادرشب بافی» و ایجاد برند، اقتصادی پایدار برای خود ساخته‌اند. همچنین، روستای صخره‌ای کندوان و روستای زیبای ورکانه در همدان، با توسعه گردشگری بوم‌گردی و تبدیل خانه‌های سنتی به اقامتگاه، چهره فقر را از خود زدوده و به مقاصد گردشگری پررونقی تبدیل شده‌اند. حتی در عرصه فناوری نیز روستاییان پیشگام بوده‌اند، نمونه بارز آن روستای قلعه نو در خراسان رضوی است که با تبدیل شدن به یک «روستای هوشمند» و راه‌اندازی سامانه‌های مدیریت منابع و پلتفرم‌های فروش، ثابت کرده است که روستاییان نه تنها مصرف‌کننده، که تولیدکنندگان فعال در عرصه فناوری و نوآوری هستند.
سرمایه‌گذاری بر روی روستا، سرمایه‌گذاری بر آینده ایران است
داستان روستاهای ایران، روایتی از نبوغی است که در ساده‌زیستی ریشه دارد و از ایستادگی‌ای که در عشق به خدا و میهن جان گرفته است. این سرزمین، گهواره‌ای است که قهرمانانش را از دل روستاهایش برمی‌آورد؛ از حافظان قرآن در کشپیری تا سرداران مقاومت در قنات ملک و از عارفان آمل تا کارآفرینان خلاق در عرصه‌های کشاورزی، گردشگری و فناوری. مسئولیت ما امروز این است که این گهواره را فراموش نکنیم. حمایت از موسسات قرآنی مانند بیت‌الزهرا در کشپیری، یا توسعه زیرساخت‌ها در روستاهای کارآفرین، تنها یک اقدام عمرانی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری بر روی اصیل‌ترین و مقاوم‌ترین سرمایه‌های این ملت است. آینده درخشان ایران، در گرو شناخت، احترام و سرمایه‌گذاری بر این گنجینه‌های به ظاهر پنهان است.