روسیه چگونه نظم آمریکایی را به چالش می‌کشد؟ بازتعریف قدرت در نظام جهانی؛

در بحبوحه داغ شدن بحث‌ها درباره‌ی مذاکره برای پایان دادن به جنگ اوکراین، رئیس‌جمهور آمریکا با تهدید روسیه به تحویل موشک‌های برد بلند «تاماهاوک» به ارتش اوکراین، خواستار پذیرش شروط واشنگتن در میز مذاکره شد. تحویل این موشک‌ها می‌توانست معادلات میدانی جنگ را تغییر داده و توانایی حمله به عمق خاک روسیه را در اختیار اوکراین بگذارد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در واکنش به این تهدید، موضع رئیس‌جمهور آمریکا را نه تلاشی برای برقراری صلح، بلکه آغاز مرحله‌ای جدید از تنش توصیف کرد. با وجود تهدیدهای واشنگتن، مسکو از خطوط قرمز خود در زمینه‌ی توافق صلح عقب‌نشینی نکرد و همین امر موجب شد تا تاریخ مذاکرات رؤسای‌جمهور روسیه و آمریکا در ایالت آلاسکا به تعویق بیفتد.
روسیه نشان داده است که مذاکره با آمریکا برایش اهمیت چندانی ندارد، زیرا هدف اصلی این مذاکرات را نه برقراری صلح پایدار، بلکه فرصتی برای طرف‌های اروپایی جهت تسلیح مجدد خود و تقویت موقعیتشان در میدان نبرد می‌داند.
اما واکنش روسیه تنها به رد پیش‌شرط‌های تحمیلی ترامپ محدود نشد. این کشور بلافاصله پس از لغو مذاکرات، با برگزاری رزمایش هسته‌ای از موشک کروز با موتور هسته‌ای و برد نامحدود خود با نام «بوروِستنیک» رونمایی کرد. به گفته‌ی مقامات روسی، در آخرین آزمایش این موشک، برد آن به بیش از ۱۴ هزار کیلومتر رسیده است. بسیاری از کارشناسان حضور پوتین در این آزمایش را پیامی آشکار از سوی مسکو در پاسخ به تهدید آمریکا مبنی بر ارسال تاماهاوک به اوکراین دانستند.
ترامپ در واکنشی نسبتاً منفعلانه، تنها از روسیه خواست به جای آزمایش موشک، به صلح در اوکراین بیندیشد. این اقدام قاطع روسیه در برابر رفتار تنش‌زای غرب نشان داد که مسکو به جای تلاش برای رفع بهانه‌های غرب، ترجیح می‌دهد تصویری از کشوری «تهدیدناپذیر» ارائه کند. در مقابل، واکنش محتاطانه و انفعالی غرب، به‌ویژه آمریکا، گویای درک درست روسیه از نحوه‌ی تقابل با غرب است.
در حالی‌که رویارویی موشکی میان مسکو و واشنگتن ادامه دارد، آمریکا با اعمال تحریم‌های نفتی جدید علیه دو شرکت بزرگ روسی تلاش کرده است فشارها بر اقتصاد این کشور را افزایش دهد. این دو شرکت در مجموع حدود پنج درصد از نفت خام جهان — معادل روزانه ۵٫۳ میلیون بشکه — را تولید می‌کنند و حدود ۳٫۵ میلیون بشکه از آن را صادر می‌سازند.
با این حال، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت که روسیه احتمالاً با استفاده از «ناوگان سایه» نفتکش‌ها، واسطه‌های متعدد و سازوکارهای بانکی مستقل از دلار، تحریم‌های تازه را دور خواهد زد. تجربه‌های گذشته نیز نشان می‌دهد که هرگونه اختلال در صادرات نفت روسیه، کوتاه‌مدت و محدود خواهد بود.
برآیند این گزارش‌ها حاکی از آن است که روسیه با درک صحیح از سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه‌ی غرب، در سال‌های اخیر با کاهش وابستگی به دلار و ایجاد کانال‌های مالی مستقل، توانسته است تأثیر تحریم‌های حداکثری را تا حد زیادی خنثی کند. به همین دلیل پوتین بارها تأکید کرده است که تحریم‌های آمریکا باعث شد روسیه «از مغزش استفاده کند» و برنامه‌ی «جایگزینی واردات» را در پیش گیرد؛ اقدامی که به تنوع اقتصادی و تقویت بخش کشاورزی این کشور انجامیده است.
امروزه روسیه بیش از هر زمان دیگری به عنوان یک بازیگر فعال جهانی شناخته می‌شود، چرا که با نقش‌آفرینی مؤثر در مقابله با سیاست‌های یک‌جانبه‌ی آمریکا، توانسته است نظم آمریکایی را به چالش بکشد. شاید از همین‌رو جریان غرب‌گرا در ایران تلاش دارد چهره‌ای منفی از روسیه در رسانه‌های خود ترسیم کند.
روسیه موفقیت کنونی خود را مدیون سیاست‌هایی چون «تهدیدزدایی در برابر فشارهای غرب»، «مذاکره نکردن در سایه‌ی تهدید و تحمیل»، و «تبدیل تحریم‌ها به فرصتی برای شکوفایی ظرفیت‌های داخلی» است، راهبردهایی که کارآمدی آن‌ها را غرب‌گرایان ایرانی زیر سؤال می‌بردند، امروز در عمل باعث شده تا نه تنها روسیه با تکیه بر آن‌ها، اقتصاد خود را در شرایط ۴ سال جنگ و تحریم‌های حداکثری، رشد دهد، بلکه نظم غربی را نیز به چالش بکشد.