زمان فرار فرارسید؟

محمدجواد ظریف که در روزهای نخست پیروزی پزشکیان به عنوان نفر اول حلقه اطرافیان رئیس جمهور منتخب شناخته می‌شد با حضور در صداوسیما و شرح روند انتخاب اعضای کابینه مهر تاییدی بر نقش خود در این روند زد. از همان روزهای اول نیز به دلیل نحوه تشکیل و وجود افراد بدسابقه در کارگروه‌ها کم و بیش انتقاداتی به عملکرد ایشان انجام می‌شد به محض چینش کابینه دولت چهاردهم به طور جدی مورد انتقاد جدی اصلاح‌طلبان قرار گرفت.
در پی این موضوع وی در حساب شخص خود در پلتفرم X نوشت: «بنده و همکارانم در شورای راهبری و کمیته‌ها افتخار داریم که نزدیک به ۷۰ درصد وزرا و معاونین رئیس جمهور و بسیاری از معاونین وزرا و سازمان‌ها نتیجه پیشنهادهای کارشناسی این روند شفاف و مشارکت‌پذیر بود.» اما این عقب نشینی 30 درصدی که در ابتدای دولت انجام شد با گذر زمان به گونه‌ای پیش رفت که دکتر ظریف طبق عادت مالوف خود در نپذیرفتن مسئولیت عملکرد خویش، در تازه‌ترین موضع‌گیری‌اش، تلویحاً از عملکرد دولت انتقاد کرده و اعلام کند که بسیاری از وزرا افرادی نبوده‌اند که او یا کمیته‌های مشورتی‌اش پیشنهاد داده بودند. سریال متوالی نتایج نامطلوب اتفاقاتی که سرمنشاء آن‌ها به عملکرد محمدجواد ظریف در سالیان اخیر برمی‌گردد در ماه‌های اخیر به قدری بالا رفته که حتی قسمتی از بدنه اصلاح‌طلب را نیز به سمت انتقاد از وی سوق داده است. از پایان عمر ده ساله برجام و مرور دعوای لغو و تعلیق و فعال شدن مکانیزم ماشه‌ای که وجود آن از اساس توسط ایشان کتمان می‌شد و بازخوانی ماجرای تشکیل کابینه.
محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در روزهای اخیر در واکنش به ظریف نوشته بود: «شما که قاعده دموکراسی برای انتخاب وزرا پیشنهاد دادید و کلی جلسه گذاشتید تا کابینه را شکل دهید، وقتش نرسیده از آقای پزشکیان و مردم عذرخواهی کنید؟» وی همچنین با اشاره به «محافظه‌کاری، نبود ابتکار و یک‌طرفه بودن وفاق با مخالفان» عملکرد ظریف را به چالش کشیده و خواستار پذیرش مسئولیت او در قبال نتیجه کابینه شده بود. هرچند این انتقادات آقای ابطحی از سوی دایره حامیان دکتر ظریف بی‌پاسخ نماند و به حملات متقابلی به ایشان در شبکه اجتماعی X منجر شد.
پاسخ ظریف به این انتقادها به‌نوعی بازتاب‌دهنده تلاش او برای فاصله‌گذاری از تصمیمات نهایی دولت پزشکیان است. فاصله‌گذاری که مصداق بارز عدم مسئولیت‌پذیری است و سعی دارد نقش خود را در حد یک مشورت دهنده تقلیل دهد و ناکامی در تحقق وعده‌ها را به «سازوکار تصمیم‌گیری» و «محدودیت‌های سیاست داخلی» نسبت دهد تا خود را از تبعات سیاسی و اجتماعی کابینه‌ای که زاده رسمی سازوکاری بود که خود او آن را طرحی کرده بود.
اما اتخاذ این نوع کنش دنباله‌دار بوده و اگر از انتقادهای برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب از بحران مدیریتی دولت که بگذریم، به نام های آشنای دیگری نیز می‌رسیم که اسم وزیر جوان دولت روحانی در صدر آن‌ها می‌درخشد. آقای محمدجواد آذری جهرمی که همراه با محمدجواد ظریف از پرتکاپوترین اعضای کمپین انتخاباتی پزشکیان بود نیز آرام آرام میل به فاصله‌گذاری با دولتی نشان داده که روزی در حساب‌های خود در شبکه‌های مجازی شهادت به راستگویی، شجاعت و صداقت آن می‌دادند با گرفتن ژست مردمی از قیمت کاهو به ناکارآمدی دولت کنایه زدند. هرچند این کنایه زدن با عتاب طیف نزدیک به دولت همراه بود و باعث واکنش مجدد ایشان شد. ایشان در کانال شخصی خود در تلگرام نوشتند: «می‌فرمایید خفه شویم و از این دولت گلایه نکنیم؟ امتحان می‌کنیم و از امروز خفه می‌شویم ببینیم چه گلی به سر مملکت می‌زنند.»