توسط : یادداشت دهم؛مسیرهای پیشنهادی برای مشارکت مردم در جنگ اقتصادی:
تحریم، اگرچه در ظاهر یک اقدام دولتی از سوی قدرت‌های بزرگ است، اما در عمل، ضربه‌ای است که مستقیماً به زندگی روزمره مردم اصابت می‌کند. زمانی که کانال‌های رسمی مبادله مسدود می‌شوند، هزینه مبادله بالا می‌رود، کالا کمیاب می‌شود، و بازارهای هدف صادراتی از دست می‌رود. اما تجربه تاریخی ملت‌ها نشان داده است که در مقابل سازوکارهای تحریم از بالا، می‌توان شبکه‌هایی غیررسمی، منعطف و مردم‌پایه از پایین ایجاد کرد؛ شبکه‌هایی که سدهای تحریمی را دور می‌زنند، نه با سیاست، بلکه با ابتکار مردمی.
در همین راستا، ایده “شبکه جهانی تحریم‌خنثی‌ساز مردمی”، می‌تواند یکی از راهبردهای عملیاتی برای مشارکت مستقیم مردم در جبهه جنگ اقتصادی باشد. هدف این شبکه، ایجاد بستری برای تجارت خرد فرامرزی میان ملت‌های همسو است؛ به‌ویژه کشورهایی که خود درگیر تحریم‌اند یا با نظام سلطه اقتصادی جهانی زاویه دارند.
مدل پیشنهادی، متکی بر سه مؤلفه کلیدی است:
1 تولیدکننده کوچک داخلی (از صنایع دستی و محصولات کشاورزی تا کالاهای دانش‌بنیان سبک)؛
2 شبکه داوطلب مردمی واسط در کشورهای دوست و هم‌پیمان (مانند عراق، سوریه، لبنان، ونزوئلا، برخی کشورهای آفریقایی و آسیایی)؛
3 سامانه‌ای تسهیل‌گر برای ارتباط، سفارش، ارسال، پرداخت تهاتری یا رمزارزی، و پیگیری حقوقی حداقلی.
در این چارچوب، یک تعاونی محلی در یزد می‌تواند با خانواده‌ای در نجف یا دمشق مستقیماً مراوده اقتصادی داشته باشد. یا یک خیاط خانگی در ارومیه، محصولات خود را از طریق شبکه‌ای داوطلبانه از مهاجران ایرانی در آمریکای لاتین به فروش برساند. حتی مراکز خیریه و اجتماعی خارج از کشور می‌توانند حلقه‌های واسط اعتمادآفرین باشند، مزیت این شبکه در آن است که:
نیاز به بانک و سوئیفت ندارد؛
مقیاس آن خرد است، اما اثر اجتماعی آن گسترده؛
مبتنی بر اعتماد اجتماعی و نه صرفاً روابط رسمی است؛
مردم، مستقیماً نقش فعال اقتصادی برون‌مرزی پیدا می‌کنند.
شبکه جهانی تحریم‌خنثی‌ساز مردمی، اگر به‌درستی طراحی و پشتیبانی شود، می‌تواند به دور زدن تحریم‌ها از پایین، با مشارکت مردم، و خارج از چارچوب‌های رسمی دیپلماتیک منجر شود. چنین الگویی نه‌تنها تحریم را بی‌اثر می‌کند، بلکه نشان می‌دهد که ملت‌ها، فراتر از دولت‌ها، می‌توانند با هم تجارت، تبادل و هم‌زیستی اقتصادی داشته باشند. در این میدان، مردم نه فقط قربانی تحریم، بلکه ابزار خنثی‌سازی آن‌اند.
