ماهی‌ها به دریا بر می گردند

مرضیه اعتمادی در کتاب «ماهی‌ها به دریا بر می گردند»، روایت همسایگی با یک خانواده فلسطینی را در خلال یک روزمره عادی از نگاه مادری که در ایام وضع حمل است، به نگارش درآورده. این اثر توسط انتشارات شهید کاظمی به مرحله انتشار رسیده و روانه بازار نشر شده است و زندگی شخصیت هایی را روایت می کند که در بستر اتفاقات اجتماعی و سیاسی، عشق، مقاومت و امید را تجربه می کنند.
نویسنده، زندگی طوبی و ابوحامد یعنی همسایه هایش را که اهل فلسطین اند، روایت می‌کند و اینکه به خصوص، طوبی چه ها را از سر گذرانده و چه اتفاقاتی را تجربه کرده است. او از تاریخ اشغال گری های اسرائیل و اخراج مردم غزه از سرزمین مادری شان می گوید تا بزرگ کردن چند بچه قد و نیم قد در غیاب شوهری که سودای جهاد در سر دارد و زندگی را در چنین افقی زیست می کند. این کتاب، به موضوعاتی مانند جنگ، مقاومت، خانواده و فرهنگ مردمان غزه می پردازد. طوبی، با روایتهای دردناکش از فلسطین و زندگی جهادی و پرخطر همسرش ابوحامد، بخشی از رنج ها و مقاومت مردم این سرزمین را به تصویر می کشد.
آوردن یک مصاحبه با خانواده فلسطینی در قالب داستان، حرکتی خوشحال کننده و جذاب است که در نوع خودش تقریباً موفق است. این رویکرد باعث می شود خواننده با موضوعاتی مانند جنگ، مقاومت و فرهنگ غزه به شکلی غیرمستقیم و جذاب آشنا شود. این بخش از کتاب، علاوه بر روایت داستانی، اطلاعاتی ارزشمند درباره زندگی مردم فلسطین نیز ارائه می دهد. کتاب برای مخاطب نوجوانی که قرار است برای اولین بار با موضوع اسرائیل و ظلم هایش آشنا شود، بسیار مناسب است. موضوع فلسطین در دل یک داستان دیگر و به شکلی غیرمستقیم و غیرچکشی مطرح می شود که این رویکرد باعث می شود خواننده بدون احساس سنگینی، با این موضوعات آشنا شود. اسم کتاب به گونه ای انتخاب شده که به خوبی مفهوم کلی داستان را می رساند: «ماهی‌ها به دریا برمی‌گردند». این نام نمادین، به بازگشت به ریشه ها، هویت و آرامش درونی اشاره دارد و به نوعی امیدواری را در دل داستان پرتلاطم، زنده نگه می دارد.
روایتی زنانه از جنگ غزه، بسیار دلچسب است. داستان از نگاه دختری روایت می شود که از شانزده سالگی تا زمانی که مادر شش بچه می شود، با جنگ دست و پنجه نرم کرده و بزرگ شده است. همه چیز از زاویه دید او دیده و خوانده می شود، که این موضوع به روایت، عمق و جذابیت خاصی می بخشد. این بخش از کتاب، علاوه بر نشان دادن رنج های جنگ، مقاومت و امید زنان فلسطینی را نیز به تصویر می کشد. پردازش شخصیت ها اما در قسمت هایی از کتاب کامل نشده و به پختگی نمی رسد. مثلاً امیرعلی و ستاره هر کدام به صورت جدا و حتی عشقی که میان آنهاست، به خوبی برای مخاطب شرح داده نمی شود و اصلاً ارتباطی که باید با آنها گرفته شود، شکل نمی گیرد و نویسنده گویی آنقدر حواسش به داستان طوبی و روایت آن داستان است که پرداختن به اینگونه موارد و شخصیت ها را فراموش کرده یا خیلی سرسری و بی توجه از آن گذر کرده است. یا مثلا در خلأ داستانی که در بازگشت سهیل و مسافرت به کرمان و شیراز به وجود آمده، به بیان چند جمله کفایت شده و اصلاً به آنچه بر خودش و همسرش گذشته، اشاره ای نمی شود. نکته آخر اینکه کتاب از نظر ویراستاری خالی از اشکال نیست و تقریباً برای یک کتاب، وضعیت خوبی نیست که پنج شش اشکال نگارشی داشته باشد.