هفت نکته درباره FATF برای مقابله با هذیان‌گویی

الف) بیانیه روز جمعه FATF برای ایران اهمیت دارد چرا که در ماه‌های گذشته ایران دو معاهده پالرمو و CFT را تصویب کرده است به این امید که سبب هموار شدن مسیر عادی شدن وضعیت ایران در FATF شود. این امید کاذب ناشی از ادعاهای خلاف واقع دولت، مدافعان FATF و خصوصا مرکز اطلاعات مالی بوده است. در ماه‌های اخیر تلاش زیادی کردند تا نشان بدهند که تصویب دو معاهده به معنای خروج از فهرست سیاه FATF است. از طرف دیگر همزمان مدعی شدند که خروج از فهرست سیاه به معنای عادی شدن روابط بانکی ایران با خارج و حل مشکلات ایرانیان مقیم خارج و کاهش هزینه‌های تجارت خارجی است. حتی در سایت رسمی مرکز اطلاعات مالی ادعا کردند که ۲۰ میلیارد دلار کاهش هزینه تجارت خارجی نتیجه تصویب دو معاهده خواهد بود.
ب) مجمع تشخیص مصلحت نظام با محوریت دبیرخانه (جناب آقای ذوالقدر) و راهبری ریاست مجمع بعد از هفت سال نظرات کارشناسی خود را به نفع دولت تغییر داد و زمینه تصویب معاهدات را ایجاد کرد. برای مثال از میان سه کمیسیون کارشناسی درگیر در موضوع (سیاسی دفاعی امنیتی، اقتصادی و حقوقی-قضایی) تنها کمیسیون حقوقی و قضایی دبیرخانه گزارش خود را در مجمع ارایه داد. حتی بررسی CFT بعد از مهلت قانونی و خلاف آیین‌نامه مجمع بود.
ج) مرکز اطلاعات مالی گزارش غلط و خلاف واقع به مردم، دولت و مجمع ارایه کرد. خانی رئیس این مرکز مدعی شده بود که در نشست مادرید موضوع حق‌شرط‌ها از سوی FATF پذیرفته شده است. اما بیانیه اثبات کرد که این ادعا واقعیت نداشته است. نشست مادرید قبل از تصویب CFT در مجمع بود.
د) بعد از انتشار بیانیه مرکز اطلاعات مالی در تلاش است تا روایت غیرواقعی و دروغی از بیانیه ارایه بدهد. آنچه که خانی ادعا کرده است با متن بیانیه FATF تطابق ندارد. مشخص است که درک کارشناسی و درست از متون تخصصی در مرکز اطلاعات مالی وجود ندارد. لذا لازم است نکات مهم و فنی بیانیه اخیر FATF برای مردم شرح داده شود تا در برابر جریان دروغگویی سدی بنا شود.
1) در ابتدای بیانیه FATF اعلام می‌کند که نسبت به تعامل مجدد ایران با FATF برای برطرف کردن نواقص نظام مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم آگاهی دارد. اما این آگاهی برای ایران آورده‌ای نداشته و امتیازی به طرف ایرانی داده نشده است. ادعای دولت و مرکز اطلاعات مالی این بود که در صورت تصویب پالرمو برخی از اقدامات مقابله‌ای تعلیق خواهد شد که این اتفاق رخ نداد.
2) بیانیه درباره تصویب پالرمو توسط ایران می‌گوید: «در حالیکه FATF نسبت به تعامل مجدد ایران توجه دارد، اما حق‌شرط‌هایی که ایران بر پالرمو گذاشته است بیش از حد گسترده است و تطابق داخلی ایران با پالرمو مطابق استانداردهای FATF نیست.» این جمله حاوی دو پیام اصلی است. اول اینکه حق شرط‌ها از نظر FATF گسترده است و باید اصلاح شود، دوم اینکه قانون و آیین‌نامه‌های داخلی ایران باید اصلاح شوند تا با معاهده پالرمو انطباق داشته باشند. یعنی FATF از ایران می‌خواهد پالرمو را بدون شرط خاصی بپذیرد و مبنای اصلاحات قوانین داخلی نیز قرار دهد. تا آن زمان تصویب پالرمو از سوی FATF پذیرفته نخواهد شد. این معنا را در مورد ۵ پاراگراف آخر بیانیه تکرار کرده است.
3) در بخش دیگری از بیانیه FATF تاکید می‌کند که «ایران کماکان بخش زیادی از برنامه اقدام را پوشش نداده است». معنای این جمله این است که ادعاهای مرکز اطلاعات مالی مبنی بر گزارش‌دهی موثر به FATF درباره پیشرفت در برنامه اقدام، غیرواقعی بوده و ۲۴ مورد پذیرفته نشده که از سال ۹۸ باقیمانده است، هیچ یک تغییر وضعیت نداشته است.
4) در بیانیه FATF روایت ضد ایرانی بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را رسمیت داده و «به همه کشورها وظایفشان تحت استانداردهای FATF برای مقابله با مخاطرات تامین مالی فعالیت‌های اشاعه که از ایران ناشی می‌شود را یادآوری میکند.» در حالیکه بر اساس روایت روسیه (رئیس دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل) و چین و ایران و همچنین کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ پایان یافته است و دیگر برنامه هسته‌ای ایران موضوع شورای امنیت سازمان ملل نیست. این اقدام گستاخانه FATF تشدید فضای ضدایرانی است که پاسخی به توهم برخی افراد داخل است.
5) بیانیه FATF با تاکید بر قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل بر دو مورد از موارد اقدام مقابله‌ای تاکید ویژه به همراه تشدید محدودیت می‌کند. یکی ممانعت از ایجاد شعبه، زیر مجموعه و یا دفتر نمایندگی موسسات مالی ایرانی در آن کشورها و دیگری ممانعت از ایجاد شعبه،‌ زیرمجموعه و یا دفتر نمایندگی توسط موسسات مالی آن کشور در ایران. یعنی نه تنها اقدامات مقابله‌ای تعلیق نشد بلکه تاکید بیشتر بر برخی محدودیت‌ها صورت گرفته است.
6) در بیانیه FATF اعلام می‌کند که «اگر ایران نتواند پیشرفت مدنظر را نشان دهد امکان دارد FATF گام‌های بعدی الحاقی در نظر بگیرد.» این یک تهدید آشکار است که FATF متوجه ایران می‌کند. به نظر می‌رسد این تهدید نتیجه نشان دادن اشتیاق زیاد ایران به انجام برنامه اقدام بوده است.
7) در انتهای بیانیه FATF و در بخش اقدامات مهم باقی‌مانده از برنامه اقدام ایران، درباره معاهده پالرمو ادبیات سخت‌گیرانه‌تری نسبت به گذشته استفاده شده است: «اطمینان حاصل شود که تصویب و اجرای کنوانسیون پالرمو نیز با استانداردهای FATF مطابقت دارد و قابلیت ارائه کمک‌های حقوقی متقابل را روشن می‌کند». همانطور که اشاره شد این جمله در کنار جمله قبلی یعنی اینکه تصویب پالرمو توسط ایران نتوانسته است رضایت FATF را حاصل کند و FATF از ایران می‌خواهد اطمینان ایجاد کند که تصویب و اجرا مطابق استانداردهای FATF خواهد بود. اینکه چگونه این اطمینان حاصل میشود محل تامل است. این نکته باید مورد توجه باشد که عمده مواردی که برنامه اقدام از ایران درخواست شده تا «اطمینان حاصل شود» تاکنون مورد پذیرش FATF قرار نگرفته است.