مخالفان اینترنت طبقانی با سیمکارت های سفید:
یک بهروزرسانی ساده در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) به منشأ جنجالهای گستردهای بدل شده است. ویژگی نمایش موقعیت جغرافیایی تک تک کاربران در پروفایلها، که ایلان ماسک و تیم اجرایی آن را به عنوان ابزاری برای “افزایش شفافیت” توصیف کردهاند، در ایران به نمادی از تناقضهای اجتماعی و سیاسی تبدیل گشته است. با توجه به اینکه دسترسی به اینترنت بدون بهرهگیری از ابزارهای دورزدن فیلترینگ، نظیر VPN، عملاً غیرممکن است مگر با استفاده از اینترنت طبقهبندی شده، نمایش لوکیشن “ایران” برای هزاران حساب کاربری، پرده از واقعیتهایی پشت پرده برداشته است.
این قابلیت تازه، که از اواسط نوامبر فعال شده، بر پایه آدرس IP کاربران عمل میکند و کشور یا منطقه اتصال را در بخش پروفایل به نمایش میگذارد. برای کاربران عادی ایرانی، که به سبب فیلترینگ گسترده بر پلتفرمهایی همچون ایکس، تلگرام و اینستاگرام، ناچار به استفاده از VPN هستند، لوکیشن معمولاً به کشورهای اروپایی مانند هلند، آلمان یا ترکیه اشاره دارد. با این حال، در میان انبوه IPهای خارجی، گروهی از لوکیشنهای “ایران” برجسته شدهاند – نشانهای آشکار از اتصال مستقیم بدون واسطه. بر اساس بررسیهای اولیه کاربران و رسانههای مستقل، بیش از ۱۰ هزار حساب کاربری فعال ایرانی لوکیشن خود را “ایران” نشان میدهند، که بخش قابل توجهی از آنها متعلق به مقامات دولتی، فعالان سیاسی و حتی منتقدان ظاهری سیاستهای فیلترینگ است.
ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، یکی از نخستین افرادی بود که قربانی این افشاگری ناخواسته گردید. پروفایل وی تا ساعاتی پیش لوکیشن “ایران” را نمایش میداد، که بلافاصله پس از برانگیختن جنجالهای شبکههای اجتماعی، به “غرب آسیا” تغییر یافت. هاشمی، که بارها در جلسات مجلس شورای اسلامی و مصاحبههای رسانهای از “رفع موانع دسترسی آزاد به اطلاعات” سخن به میان آورده، اکنون با اتهام “دوگانگی رفتاری” مواجه است. کاربران در ایکس با هشتگهایی نظیر #سیم_کارت_سفید و #اینترنت_طبقاتی، اسکرینشاتهایی از پروفایل وی منتشر کردهاند و سؤال میپرسند: “اگر خودتان را مخالف فیلترینگ معرفی کرده و ژست منتقد میگیرید، چرا خودتان از آن معاف هستید؟” این موضوع در سطح دولتی حتی برای خانم سخنگوی دولت نیز پیش آمده و با افشای دسترسی ایشان به اینترنت طبقاتی، کاربران با انتشار مواضع پیشین ایشان، انتقادهای شدیدی از تناقض پیش آمده کردهاند.
با این حال، این جنجال فراتر از مقامات رسمی پیش میرود. بخش قابل توجهی از حسابهای کاربری که سالها در ظاهر علیه فیلترینگ اعتراض میورزیدند و کمپینهایی مانند #اینترنت_برای_همه را سازماندهی کرده بودند، در آپدیت آخر توئتر با لوکیشن ایران به مخاطبانشان معرفی شدند. این حسابها، که اغلب از فالوورهای گستردهای برخوردارند و محتوای انتقادی نسبت به سیاستهای سایبری دولت تولید میکردند، ظاهراً از مزایای “اینترنت طبقاتی” بهرهمند بودهاند. در صدر این کاربران نامهایی مانند رضا رشیدپور و حمید علیمی به چشم میخورد. افرادی که مدتها سعی کردهاند خود را در جایگاه منتقد قرار دهند اکنون با پارادوکسی که در رفتارشان نمایان شد چند روزی است فعالیتی در فضای مجازی ندارند و سعی میکنند با فاصله گرفتن از فضای مجازی خود را از تیغ تیز انتقادات به دور نگه دارند.
در مورد جالب توجهی دیگر، جلال رشیدی کوچی که مدتهاست برند خود را در تقابل با فیلترینگ تعریف کرده و در مناظره اخیرش در تقابل با حمید رسایی با تاکید چندباره در خصوص استفاده رسایی از سیم کارت سفید سعی در تقبیح استفاده از اینترنت طبقاتی و تخریب طرف مقابل داشته، با آپدیت اخیر توئیتر مشخص شد که در جمع بهرهمندان از اینترنت طبقاتی قرار دارد. به نظر میرسد ایشان نیز مدتها سعی کنند از فضای مجازی فاصله بگیرند تا آسیب دیدن برند ساختگی خود را در این روزهای پر هیاهوی توئیتر از نزدیک تماشا ننمایند.
طیف دیگری از کاربران نیز که علی الظاهر فضای مجازی بخش قابل توجهی از زیست شخصی آنها را تشکیل میدهد و دور ماندن از آن به طرزی عجیب برایشان سخت و دردناک است، در جمع منتقدان بهرهمند قرار گرفتهاند. با این حال در دو روز اخیر فعالیت را به سکوت ترجیح دادهاند . با استدلالهایی عجیب، آماج حملات افرادی قرار گرفتهاند که از تناقض رفتاری موجود در صفحات آنان به شدت عصبانی شدهاند. در نمونهای کاربر “هاتف صالحی” در توئیتی در 24 دسامبر 2024 نوشته بود: ” به امید سیاه شدن این سیمکارتهای سفید” در این دسته قرار میگیرد.
این پدیده را که کاربران آن را با ضربالمثل “از آخور خوردن و از توبره نالیدن” توصیف میکنند روزهای پرهیاهویی در فضای مجازی رقم زده است و مشخصا تاثیر منفی زیادی در وضعیت کاربران نام برده خواهد داشت. هر چند گستره ماجرای فاش شدن لوکیشن کاربران در ایران و جهان به موضوع یاد شده در این یادداشت ختم نمیشود، اما پررنگبودن و دنبالهدار بودن این بحث باعث شده است که در صدر موضوعات مربوط به این ماجرا قرار گیرد.

