مهمان‌کشی؛ پژوهش قوی، اجرای متوسط

صدا و سیما در این ایام و در شرایطی که شبکه نمایش خانگی در ضعیف ترین دوره های تاریخی خود قرار گرفته است و گویا دیگر نه حرفی برای گفتن دارد و نه در جذب مخاطب موفق است توانسته آثار مخاطب پذیر و خوبی را ارائه دهد.
از سریال پایتخت تا مهمان کشی و عملیات مهندسی به عنوان دو آثر اخر این خط سیر نشانی از استمرار گام های موفق صدا و سیما در سریال سازی است که اگر ادامه یابد می تواند نوید آینده موفق سریال های صدا و سیما در مقابل شبکه نمایش خانگی باشد.
سریال مهمان کشی که در ایام محرم و صفر از شبکه یک پخش شد باعث شد بالاخره بعد از چند سال از پخش های تکراری مختار شاهد یک سریال جدید در مقطع تاریخی امامت تا شهادت امام حسین علیه السلام باشیم.
سریالی که به واقع انتخاب موضوع و محورش بسیار پر ریسک بود و تیم تولید آن هم می دانستند که به دلیل نقطه زمانی نزدیک و شخصیت های مشترک مانند ابن زیاد، هانی، فرزندان زبیر، مسلم و از جمله مختار حتما با مختارنامه مقایسه می شود.
اگر چه از این مقطع سریال های زیادی ساخته شده اما آنچه مهمان کشی را به مختارنامه نزدیک می کند دایره شخصیت ها و نگاه سریال که حکومت و قدرت طرف مقابل و ولایت و قدرت معنوی امام است بر خلاف آثاری مانند طفلان مسلم، معصومیت از دسته رفته و… که بیشتر بر وجه مظلومیت سوار شده اند.
البته تاخر آن از مختارنامه هم دلیل دیگری بر این مقایسه است، چراکه حقیقتا مختارنامه تبدیل به معیار گشت و این معیار تا امروز هم ادامه دارد اما باید در یک کلام گفت : «مهمان کشی» «مختارنامه» نیست اما گلیمش را از آب بیرون می کشد.
مهمان کشی خوش ساخت است؛ بازیگران خوبی دارد، تصویر برداری مناسبی را ارائه می دهد، اصلاح رنگ و نور اگرچه مورد پسند شخص من نیست اما حرفه ای و آبرومند است و در یک کلام اثری قابل دفاع است ولی نباید از آن توقع مختارنامه را داشت؛ چرا که حجم و مدت پروژه آن هم به مراتب از مختارنامه کم تر است و بنابراین به اندازه پروژه اش خروجی مناسبی را ارائه می دهد و آمار بازدید و درصد رضایت 94 درصدی مخاطبین در تلوبیون نشان از موفقیت نسبی این سریال در ارتباط با مخاطب دارد.
این یک نگاه کلی به سریال بود اما اگر بخواهیم کمی جزئی تر به آن بپردازیم می شود می شود چند نکته را مورد نقد و بررسی قرار داد:
یک. بازی بازیگران :
بهزاد محمدی در نقش اول سریال عملکرد نسبتاً خوبی ارائه کرده است. با وجود اینکه چهره‌ای تازه در سینما و تلویزیون محسوب می‌شود و ذهن مخاطب ناخودآگاه او را با مسلمِ «مختارنامه» (با بازی امین زندگانی) مقایسه می‌کند، بازی او قابل قبول است و در طول سریال باورپذیر می‌شود. اگرچه در چند قسمت ابتدایی پذیرش او کمی دشوار است، اما به‌تدریج مخاطب با شخصیت مسلم ارتباط برقرار می‌کند
حسام منظور در نقش ابن زیاد نیز عملکرد موفقی داشته و توانسته با بازی فرهاد اصلانی در «مختارنامه» رقابت کند. هرچند پروژه «مهمان‌کشی» سبک‌تر است و محدودیت‌هایی دارد اما بازی منظور باورپذیر و قابل تحسین است، هرچند به اصلانی نمی‌رسد.
دیگر نقش ها هم مانند معاویه که بهرام ابراهیمی آن را بازی کرده است هم خوب ایفا شده است اما برخی از نقش ها هم چندان قوی نیستند مانند لیلا اوتادی یا مریم مومن.
اساسا بازیگران زن مهمان کشی یک سر و گردن از بازیگران مرد ضعیف ترند که به انتخاب های آنان بر می گردد و اگر لباس و گریم شان را در نظر نگریم در جنس نقش‌آفرینی هیچ تمایزی نمی‌توان میان حضور آن‌ها در ملودرام‌های خانوادگی با این پروژه تاریخی قائل شد!
نکته اضافه آن است که مریم مومن حداقل تجربه بازی تاریخی را در کارنامه خود دارد اما انتخاب اوتادی برای این سبک بازی ریسکی بود که اگرچه در گام اول امتیاز کاملی نگرفت اما توی ذوق هم نمی زند! حضور او در عملیات مهندسی و مهمان کشی نشان داد می تواند با کمی فرصت و آزمون و خطا رو به جلو حرکت کند و بازی اش از سبک های تکراری خارج شود و نقش های متفاوت را اجرا کند.
دو. فیلمنامه:
نقطه قوت فیلمنامه پرداختن به شخصیت های مختلف و پرداخت باز تر شخصیت های فرعی است حتی در برخی شخصیت ها کمی مفصل تر و قوی تر از مانند عبدالله بن زبیر و هانی و… ظاهر شده اما در میثم و برخی دیگر ضعیف تر.
البته همین حجم پرداخت ها باعث شده تا بسیاری از شخصیت تبدیل به تیپ شوند و شخصیت بیرون نیاید! مثلا اگرچه شخصیت ابن زیاد، مسلم، معاویه، هند و حتی هانی کمی وارد دریچه شخصیت شدن می گردند اما یزید و همراهانش ، همسر معاویه، سرجون، همسر مسلم و… کاملا تیپ هستند
صرف نظر از شخصیت پردازی نقطه ضعف اساسی فیلمنامه دیالوگ هاست. هیچ کدام از دیالوگ ها ماندگار نمی شود و به دل نمی شیند و به جز تکرار چندباره لفط مهمان کشی در دیالوگ ها هرگز چیزی در ذهن نمی ماند دقیقا بر خلاف مختار و سریال امام علی علیه السلام که یکی از مهم ترین نقطه قوت اساسی شان دیالوگ هایشان بود
در نهایت با این همه فیلمنامه آدم را می کشاند و مخاطب آن را دنبال می کند هر چند بر خلاف مختار ماندگار نمی شود!
در آخر مهمان کشی با همه نقاط قوت و ضعفش اثری قابل تامل و پذیرش است که نقطه قوت اساسی آن در پژوهش بسیار خوب آن است که حزئیات خوبی را به تصویر کشیده و اقتباس وابسته تری از مختار و … به تاریخ است و نشان داد صدا و سیما با هزینه های معقول و به دور از سوار شدن بر حاشیه و نام بازیگران و با آثار خوب می تواند سوار بر نمایش خانگی شود و در این ایام و در نبود آثار خوب نشان از بازگشت صدا و سیما و چیره شدن بر نمایش خانگی است.