چرا پایگاه نظامی بگرام برای آمریکا اهمیت دارد؟

«بگرام» روزگاری مرکز اصلی عملیات آمریکا در افغانستان بوده و امروز نیز همچنان ارزش راهبردی خود را حفظ کرده‌است. نزدیکی به چین، امکان مقابله با دشمنان منطقه‌ای و ظرفیت‌های لجستیکی، این پایگاه را به موضوعی کلیدی در کشاکش واشنگتن با طالبان و قدرت‌های منطقه‌ای تبدیل کرده‌است. به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، بازگشت احتمالی ایالات متحده به پایگاه هوایی بگرام که روزگاری مرکز اصلی جنگ دو دهه‌ای آمریکا در افغانستان بود بار دیگر مطرح شده است. دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در سپتامبر ۲۰۲۵ آشکارا از قصد واشنگتن برای «پس گرفتن بگرام» سخن گفت و بحث‌ها درباره راهبرد، حاکمیت و رقابت قدرت‌های بزرگ را دوباره زنده کرد. این پایگاه که در جریان خروج آشفته نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۲۱ رها شد و چند هفته بعد به دست طالبان افتاد، چیزی فراتر از یک یادگار گذشته است: نمادی از قدرتی مورد مناقشه در قلب آسیاست. هشدار صریح ترامپ مبنی بر اینکه اگر بگرام واگذار نشود «اتفاقات بدی» برای افغانستان رخ خواهد داد، نشان‌دهنده آمادگی او برای تشدید تنش بود؛ حتی به نوعی اشاره به اقدام نظامی داشت. واکنش کابل فوری و قاطع بود: طالبان سوگند خورد که هرگز اجازه نخواهند داد نیروهای خارجی دوباره بر خاک افغانستان مستقر شوند. این رویارویی صحنه را برای تقابلی پرمخاطره آماده می‌کند و پرسش‌هایی جدی درباره اهداف آمریکا، ژئوپلیتیک منطقه و خطر تکرار تاریخ برمی‌انگیزد. ترامپ خواستار بازگشت به بگرام شد؛ طالبان: واگذاری حتی یک وجب خاک غیرممکن استدر سپتامبر ۲۰۲۵ رئیس‌جمهوری ایالات متحده، آشکارا تمایل خود را برای بازاستقرار نیروهای آمریکایی در پایگاه هوایی بگرام در افغانستان که نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۲۱ آن را تخلیه کرده بودند اعلام کرد. ترامپ در جریان سفر به انگلیس گفت که واشنگتن در حال تلاش است تا «بگرام را پس بگیرد» و حتی به امکان مذاکره با طالبان برای بازگرداندن آن اشاره کرد. او به حکومت طالبان هشدار داد که اگر بگرام تحویل داده نشود، «اتفاقات بسیار بدی» برای افغانستان رخ خواهد داد. ترامپ حاضر نشد احتمال اقدام نظامی برای بازپس‌گیری پایگاه را رد کند و تنها گفت: «درباره آن صحبت نخواهیم کرد» اما تأکید کرد که «ما آن را می‌خواهیم و به‌زودی می‌خواهیم». پاسخ دولت طالبان سریع و بی‌ابهام بود. مقام‌های کابل تلاش ترامپ برای بازگرداندن حضور نظامی آمریکا را رد کردند. ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان، واشنگتن را به یاد توافق دوحه ۲۰۲۰ انداخت و تأکید کرد که آمریکا متعهد شده بود تمامیت ارضی افغانستان را تهدید نکند. فصیح‌الدین فطرت وزیر دفاع طالبان، نیز افزود: «واگذاری حتی یک وجب از خاک ما به هر کسی غیرممکن است» و بازگشت آمریکایی‌ها به بگرام را «مضحک» خواند. طالبان تأکید می‌کنند که هرگز حضور مجدد نیروهای خارجی را بر خاک افغانستان نخواهند پذیرفت؛ این موضوع بخشی بنیادین از ایدئولوژی آنان پس از دو دهه جنگ با نیروهای آمریکایی است. حتی یک مقام ارشد طالبان، تصور آمریکا برای بازپس‌گیری بگرام را «خیال‌پردازی» و «وهم‌آلود» توصیف کرد.