چین در برابر بسته تسلیحاتی آمریکا: تایوان خط قرمز است

بودجه ۹۰۱ میلیارد دلاری آمریکا و شعله‌ور شدن دوباره بحران تایوان:

سنای ایالات متحده آمریکا با اکثریت قاطع، لایحه بودجه نظامی سالانه وزارت دفاع این کشور موسوم به «NDAA» را با رقم بی‌سابقه ۹۰۱ میلیارد دلار تصویب کرد؛ بودجه‌ای که نه‌تنها بیانگر اولویت مطلق نظامی‌گری در راهبرد کلان واشنگتن است، بلکه به‌صراحت از «مقابله با چین و روسیه» به‌عنوان دو تهدید اصلی امنیت ملی آمریکا نام می‌برد. در میان سرفصل‌های این بودجه عظیم، تصویب کمک تسلیحاتی ۱۱.۱ میلیارد دلاری به تایوان بیش از هر بخش دیگری واکنش‌های تند و هشدارآمیز پکن را در پی داشته و بار دیگر تنگه تایوان را در کانون یکی از خطرناک‌ترین منازعات ژئوپلیتیکی جهان قرار داده است.
تایوان از زمان پایان جنگ داخلی چین در سال ۱۹۴۹ به‌صورت جداگانه اداره می‌شود، اما جمهوری خلق چین همواره این جزیره را بخشی جدایی‌ناپذیر از خاک خود دانسته و مسئله تایوان را در «هسته منافع حیاتی» و خط قرمز غیرقابل عبور خود تعریف کرده است. از منظر پکن، هرگونه حمایت خارجی از نیروهای موسوم به «استقلال تایوان» نقض آشکار حاکمیت ملی چین و مداخله مستقیم در امور داخلی این کشور به‌شمار می‌رود.
در واکنش به تصویب این بسته تسلیحاتی، گوئو جیاکون، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، با لحنی کم‌سابقه اعلام کرد: «ایالات متحده آشکارا برنامه‌ای برای فروش بسته عظیم سلاح‌های پیشرفته به تایوان اعلام کرده که حاکمیت، امنیت و تمامیت ارضی چین را به‌شدت تضعیف می‌کند. چین با قاطعیت با این اقدام مخالف است و آن را به‌شدت محکوم می‌کند.» وی هشدار داد ادامه این مسیر، پیامدهای جدی برای صلح و ثبات در تنگه تایوان خواهد داشت.
پنتاگون در توضیح این بسته تسلیحاتی اعلام کرده است که فروش پیشنهادی شامل سامانه‌های موشکی، موشک‌های ضدتانک و پهپادهای انفجاری است؛ تسلیحاتی که ماهیت آن‌ها بیش از هر چیز بر جنگ‌های نامتقارن و فرسایشی دلالت دارد. از نگاه چین، چنین تجهیزاتی نه‌تنها جنبه دفاعی ندارند، بلکه عملاً «ارسال پیام اشتباه» به نیروهای جدایی‌طلب تایوان محسوب می‌شوند و آن‌ها را به عبور از خطوط قرمز پکن تشویق می‌کنند.
در همین راستا، سرهنگ ارشد جیانگ بین، سخنگوی وزارت دفاع چین، تأکید کرده است: «هر تلاشی برای مهار چین از طریق سوءاستفاده از موضوع تایوان بیهوده است. طرف آمریکایی باید به اصل چین واحد به‌طور واقعی پایبند باشد و از ارسال پیام‌های اشتباه به نیروهای جدایی‌طلب تایوان دست بردارد.»
واکنش پکن صرفاً به مواضع دیپلماتیک محدود نمانده است. گزارش‌های رسانه‌ای، به‌ویژه از سوی خبرگزاری رویترز، حاکی از افزایش محسوس تحرکات نظامی چین در آب‌های اطراف تایوان است. بر اساس این گزارش‌ها، شمار کشتی‌های نیروی دریایی و گارد ساحلی چین در آب‌های پیرامونی جزیره به بیش از ۱۰۰ فروند رسیده و حتی اخباری از عبور ناو هواپیمابر «فوجیان» از تنگه تایوان منتشر شده است؛ تحرکاتی که به‌وضوح حامل پیام بازدارنده برای واشنگتن و تایوان است.
چن بینوا، سخنگوی دفتر امور تایوان در شورای دولتی چین، نیز هشدار داده است که اگر نیروهای موسوم به «استقلال تایوان» جسارت عبور از خطوط قرمز را داشته باشند، «با پاسخی قاطع و دردناک مواجه خواهند شد.» به گفته او، مسئله تایوان نخستین خط قرمز چین است و فروش گسترده سلاح به این منطقه، اقدامی «بی‌شرمانه» و نقض آشکار تعهدات آمریکا به‌شمار می‌رود.
این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که طبق اعلام منابع آمریکایی، این بسته تسلیحاتی به‌زودی با امضای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به قانون تبدیل خواهد شد. این در حالی است که هم‌زمان برنامه‌ریزی‌هایی برای سفر احتمالی رئیس‌جمهور آمریکا به چین در بهار سال آینده مطرح شده؛ تناقضی آشکار میان زبان دیپلماسی و منطق فشار نظامی که خود به تشدید بی‌اعتمادی دوجانبه دامن می‌زند.
وزارت دفاع چین در بیانیه‌ای جداگانه اعلام کرده است که ارتش آزادی‌بخش خلق، سطح آموزش و آمادگی رزمی نیروهای خود را افزایش خواهد داد و «تدابیر قاطعی برای صیانت از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی» اتخاذ می‌کند. وزارت امور خارجه چین نیز با انتشار بیانیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی، از واشنگتن خواسته است فوراً فروش سلاح به تایوان را متوقف کند و به تعهد خود مبنی بر عدم حمایت از نیروهای جدایی‌طلب پایبند بماند.
پکن همچنین تأکید کرده است که فروش سلاح به تایوان، نقض صریح سه بیانیه مشترک چین و آمریکا و مداخله مستقیم در امور داخلی چین است. در این بیانیه آمده است: «نیروهای جدایی‌طلب تایوان از پول مردم عادی برای فربه‌کردن دلالان تسلیحات آمریکایی استفاده می‌کنند؛ مسیری که در نهایت به زیان امنیت و ثبات منطقه تمام خواهد شد.»
در مجموع، تصویب بزرگ‌ترین بسته تسلیحاتی آمریکا برای تایوان در دل بودجه ۹۰۱ میلیارد دلاری نظامی، نشان‌دهنده تشدید راهبرد مهار چین از سوی واشنگتن است؛ راهبردی که نه‌تنها خطر درگیری نظامی در یکی از حساس‌ترین نقاط جهان را افزایش می‌دهد، بلکه نظم امنیتی شرق آسیا را بیش از پیش تعیین می‌سازد.
تنگه تایوان امروز به صحنه‌ای تبدیل شده است که در آن، رقابت قدرت‌های بزرگ می‌تواند با یک خطای محاسباتی، پیامدهایی فراتر از منطقه و حتی جهانی به‌دنبال داشته باشد؛ هشداری که به‌نظر می‌رسد هنوز در واشنگتن به‌طور کامل شنیده نشده است.