دغدغه‌های صنعت در سال ۱۴۰۴

سال ۱۴۰۴ با شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» آغاز شده است؛ شعاری که به‌درستی قلب مسائل اقتصادی کشور را نشانه گرفته است. رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که راه پیشرفت کشور از مسیر تقویت تولید ملی، مردمی‌سازی اقتصاد و تکیه بر ظرفیت‌های داخلی می‌گذرد. اما تحقق این هدف تنها با شعار ممکن نیست؛ باید بسترها و موانع واقعی صنعت و تولید در کشور شناسایی و برطرف شود.
ثبات قوانین؛ آرامش خیال سرمایه‌گذار
هیچ سرمایه‌گذاری بدون اطمینان از آینده وارد میدان نمی‌شود. یکی از چالش‌های اصلی تولیدکنندگان، تغییرات مکرر و بعضاً متناقض قوانین و بخشنامه‌هاست. فعال اقتصادی وقتی نمی‌داند فردا چه تعرفه‌ای برای واردات مواد اولیه یا چه بخشنامه‌ای برای رفع تعهد ارزی صادر می‌شود، انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری ندارد. برنامه هفتم توسعه به‌درستی بر «اصلاح و ثبات‌بخشی به محیط مقرراتی و حذف قوانین زائد» تأکید کرده است. اجرای واقعی این بند می‌تواند اولین گام در تبدیل شعار سال به واقعیت باشد.
انرژی پایدار؛ پایان خاموشی کارخانه‌ها
خاموشی‌های برق و محدودیت‌های گاز در سال‌های اخیر بارها خطوط تولید را متوقف کرده است. این موضوع نه‌ تنها زیان اقتصادی به بار آورده، بلکه اعتماد سرمایه‌گذاران را نیز خدشه‌دار کرده است. در همین زمینه، برنامه هفتم دولت را مکلف کرده شدت مصرف انرژی در صنایع را کاهش دهد و سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌ها و بهینه‌سازی مصرف را گسترش دهد. اگر این حکم عملیاتی شود، صنعتگران می‌توانند با آرامش بیشتری به آینده تولید نگاه کنند.
تأمین مالی؛ خون تازه در رگ‌های صنعت
یکی دیگر از دغدغه‌های جدی صنعتگران، تأمین سرمایه در گردش است. نرخ‌های سود بالا، سخت‌گیری بانک‌ها و تأخیر دولت در پرداخت مطالبات پیمانکاران، تولیدکننده را در تنگنا قرار داده است. برنامه هفتم بر اصلاح نظام تأمین مالی و طراحی ابزارهای جدید در بازار سرمایه تأکید دارد. راهکار عملی این است که اوراق بدهی کوتاه‌مدت برای تسویه بدهی‌های دولت منتشر شود، بانک‌ها تسهیلات هدفمند با سود ترجیحی به صنایع بدهند و صندوق‌های سرمایه‌گذاری صنعتی با مشارکت مردم راه‌اندازی شوند. این دقیقاً همان «مردمی‌سازی اقتصاد» است که رهبر انقلاب بارها بر آن تأکید کرده‌اند.
تحریم‌ها؛ فشار یا فرصت بازآفرینی؟
تحریم‌ها بخشی از واقعیت محیط اقتصادی ما هستند. اما همین فشارها می‌توانند به فرصتی برای تقویت درون‌زایی تبدیل شوند. راهکار، اتکا به ظرفیت‌های داخلی و گسترش مبادلات با کشورهای دوست و همسایه است. قراردادهای تهاتری، پیمان‌های پولی دوجانبه و سرمایه‌گذاری مشترک منطقه‌ای می‌تواند بسیاری از گره‌های ارزی و تجاری را باز کند، بدون آنکه چشم به تصمیم غرب داشته باشیم.
بازار داخلی؛ تکیه‌گاهی که نباید لرزان باشد
تولیدکننده اگر مطمئن باشد بازار فروش دارد، حاضر است سرمایه‌گذاری کند. امروز کاهش قدرت خرید مردم و قاچاق کالا دو مانع جدی بر سر راه رونق بازار داخلی هستند. راهکار، همان‌طور که در سیاست‌های کلی و برنامه هفتم آمده، کنترل تورم، حمایت هدفمند از دهک‌های پایین و مبارزه قاطع با قاچاق است. همچنین دولت می‌تواند با قراردادهای بلندمدت خرید در بخش‌هایی مثل فولاد، سیمان و دارو، به تولیدکنندگان اطمینان بدهد که محصول‌شان روی زمین نخواهد ماند.
نیروی انسانی و فناوری؛ موتور واقعی جهش تولید
هیچ صنعتی بدون نیروی کار ماهر و فناوری روز نمی‌تواند رقابتی شود. فاصله صنعت و دانشگاه و کمبود مهارت‌های فنی یک ضعف جدی است. در برنامه هفتم بر توسعه آموزش‌های مهارتی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید شده است. اگر این سیاست‌ها اجرا شود و بنگاه‌هایی که هزینه تحقیق ‌و توسعه می‌کنند مشوق‌های واقعی دریافت کنند، ایران می‌تواند در بسیاری از حوزه‌ها به خودکفایی فناورانه برسد.
جمع‌بندی
شعار سال ۱۴۰۴ به‌خوبی اولویت کشور را مشخص کرده است: «سرمایه‌گذاری برای تولید». برنامه هفتم نیز چارچوب قانونی و اجرایی این مسیر را ترسیم کرده است. اکنون نوبت دولت و بخش خصوصی است که با عزم و اراده، موانع پیش روی صنعت را برطرف کنند. اگر ثبات قوانین، تأمین انرژی، اصلاح نظام مالی و حمایت از بازار داخلی و فناوری محقق شود، نه‌ تنها شعار سال محقق خواهد شد بلکه صنعت ایران می‌تواند به جایگاه واقعی خود در منطقه و جهان دست یابد.