توسط : یادداشت ششم: پرداخت سهم بودجه مردمی (آزمایشی)
▫️ یکی از مؤلفه‌های اصلی در حکمرانی اقتصادی موفق، اعتماد عمومی و احساس اثرگذاری مردم در تصمیمات بودجه‌ای است. در شرایط جنگ اقتصادی، که ضرورت هم‌افزایی دولت و مردم بیش از هر زمان دیگری حس می‌شود، باز کردن بخشی از فرآیند تخصیص منابع برای مشارکت مردمی، نه یک اقدام نمادین، بلکه یک ضرورت راهبردی است.
🔶 در همین چارچوب، طرحی با عنوان “پرداخت سهم بودجه مردمی”به‌صورت پایلوت، می‌تواند مقدمه‌ای برای تمرین حکمرانی مشارکتی اقتصادی باشد. ایده آن ساده است: بخشی محدود از بودجه سالانه یک منطقه، شهر یا محله (مثلاً ۳ تا ۵ درصد) در اختیار مردم قرار گیرد تا اولویت تخصیص آن راخودشان تعیین کنند.
🔷 مردم از طریق یک سازوکار مشخص—اعم از سامانه الکترونیکی،نشست‌های محلی، یا نظرسنجی هدفمند—تعیین می‌کنند که آن بودجه درکجا صرف شود: بازسازی مدرسه؟ تجهیز مرکز بهداشت؟ حمایت از تعاونیزنان؟ یا تقویت زیرساخت آب کشاورزی؟ تصمیم نهایی برآمده از نظر عمومی است، ولی اجرا با دستگاه‌های ذی‌ربط باقی می‌ماند.
🔶 مزیت این مدل در چند محور است:
• ارتقاء شفافیت و پاسخگویی در تخصیص منابع؛
• جلب اعتماد و احساس مالکیت مردم نسبت به بودجه عمومی؛
• آموزش عملی مشارکت اقتصادی برای سطوح مختلف جامعه؛
• شناسایی اولویت‌های واقعی، مبتنی بر زندگی روزمره مردم.
🔷 تجربه کشورهای متعددی مانند برزیل (در پروژه بودجه‌ریزی مشارکتی در پورتو آلگره)، هند و حتی برخی شهرهای اروپایی، نشان داده است که این مدل، علی‌رغم سادگی، می‌تواند به‌طرز شگفت‌انگیزی همبستگی اجتماعی را تقویت کند. پرداخت سهم بودجه مردمی، اگر درست طراحی و به‌صورت محدود و پایلوت آغاز شود، می‌تواند نه‌تنها راهی برای افزایش اثربخشی منابع عمومی باشد، بلکه سرآغازی برای پرورش ملتِ مشارکت‌جو، آگاه و مطالبه‌گر نیز هست، در شرایط جنگ اقتصادی، مشارکت فقط به تولید و مصرف محدود نمی‌شود؛ مردم باید در نقشه‌برداری از مسیر هزینه‌کرد کشور نیز شریک باشند.
