تورم و رکود؛ دو چالش بزرگ صنعت ایران

در شهریور 1404، شاخص تولید و فروش شرکت‌های بورسی ایران رشد نشان می‌دهد، اما این رشد محدود به چند صنعت بزرگ مانند خودرو و فلزات پایه است و بخش وسیعی از صنایع کوچک و مصرفی همچنان در رکود باقی مانده‌اند.به گزارش تسنیم، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش «پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در شهریور 1404» اعلام کرد که شاخص تولید و فروش شرکت‌های بورسی به ترتیب 10.8 و 16.1 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است.این ارقام در ظاهر از بهبود نسبی فعالیت تولیدی در کشور حکایت دارند، اما بررسی جزئیات این رشد، واقعیت متفاوتی را نشان می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که بخش عمده رشد ثبت‌شده تنها در چند صنعت خاص متمرکز بوده و بخش وسیعی از صنایع همچنان با رکود و افت تولید دست و پنجه نرم می‌کنند. مطابق داده‌های گزارش، صنعت خودرو و قطعات با ثبت 26.4 درصد رشد در تولید و 19.5 درصد افزایش در فروش، بیشترین سهم را در رشد شاخص کلی بخش صنعت داشته است.رشد تولید در خودروسازی به گفته تحلیلگران، بیشتر ناشی از تکمیل خودروهای ناقص، تسویه تعهدات معوق و سیاست‌های انقباضی دولت در عرضه بوده تا بهبود واقعی بهره‌وری یا افزایش تقاضای بازار.در کنار این بخش، صنایع فلزات پایه و دارویی نیز عملکرد مثبتی را ثبت کرده‌اند. تولید فلزات پایه نسبت به سال گذشته رشد کرده که بخشی از آن به افزایش قیمت جهانی فلزات و رونق صادرات نسبت داده شده است.در مقابل، صنایع مصرفی از جمله غذایی و آشامیدنی، چوب و کاغذ، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی با افت تولید مواجه بوده‌اند. به گفته مرکز پژوهش‌ها، کاهش قدرت خرید مردم، محدودیت نقدینگی بنگاه‌ها و رکود در بازار داخلی از عوامل اصلی افت این صنایع بوده است. مرکز پژوهش‌های مجلس در بخش دیگری از این گزارش به رشد قابل توجه شاخص قیمت صنایع بورسی اشاره کرده است. طبق این گزارش، قیمت محصولات صنعتی در شهریورماه 4.2 درصد نسبت به ماه قبل و 46.1 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.این روند نشان می‌دهد که تورم تولیدکننده همچنان بالا باقی مانده و فشار هزینه‌ای بر تولیدکنندگان ادامه دارد. بیشترین رشد قیمت‌ها مربوط به صنایع چوب و کاغذ، ماشین‌آلات و تجهیزات، و کانی‌های غیرفلزی بوده است.کارشناسان معتقدند این افزایش قیمت، مستقیماً به رشد بهای انرژی، نرخ ارز و مواد اولیه وارداتی مرتبط است و در نهایت به تورم مصرف‌کننده منتقل می‌شود.در حال حاضر«افزایش مداوم هزینه‌های تولید در کنار محدودیت‌های مالی و نوسانات نرخ ارز، توان رقابتی تولیدکنندگان داخلی را کاهش داده و مانع از شکل‌گیری رشد پایدار در بخش صنعت شده است». در بخش معدن، شاخص تولید شرکت‌های بورسی در شهریور نسبت به ماه قبل 2.3 درصد و نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9.8 درصد رشد داشته است.همچنین شاخص فروش بخش معدن نسبت به ماه قبل 11.7 درصد افزایش یافته است.