خطای عمدی! یا شلختگی سهوی!

بی برنامگی و ضعف مدیریتی مسئولان حوزه فناوری دولت برای حضور ایران در نمایشگاه جیتکس 2025
نمایشگاه GITEX GLOBAL 2025 از ۱۳ تا ۱۷ اکتبر ۲۰۲۵ ( از 21 تا 25 مهر ) در شهر دبی ، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فناوری و نوآوری در سطح جهان با میزبانی بیش از ۶۵۰۰ شرکت از ۱۸۰ کشور برگزار شد.نمایشگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات جیتکس بزرگترین رویداد فناوری و استارتاپی صنعت ICT در خاورمیانه و شمال آفریقاست که از سال ۱۹۸۱ میلادی در امارات برگزار می‌شود و تاکنون به گونه‌ای رشد و توسعه یافته تا بتواند یکی از تأثیرگذارترین رویدادهای مرتبط با فناوری روز دنیا باشد. هرساله نمایندگانی از کشورهای مختلف در این نمایشگاه به ارائه آخرین محصولات و دستاوردهای خود در مرکز تجارت جهانی دبی می‌پردازند. محصولات و خدمات ارائه شده در جیتکس در زمینه‌های گوناگون نظیر هوش مصنوعی، شهرهای هوشمند، بیگ‌دیتا، اینترنت اشیاء، ارتباطات هوشمند، فناوری پایدار، فناوری مالی، فین‌تک، بلاک‌چین، فناوری 5G، حمل و نقل هوشمند، امنیت سایبری، رباتیک، چاپ سه‌بعدی، پهپاد، مراکز داده، بازی رایانه‌ای، موبایل، وب۳، زیرساخت و شبکه، نرم‌افزار و سخت‌افزار و… به نمایش در می‌آیند. یکی از مهمترین مزیت های نمایشگاه جیتکس ایجاد ارتباطات قوی و مؤثر در صنعت ICT بین المللی است.
Gitex 2025 امسال و با رشد کمی و کیفی فزاینده ای نسبت به سال قبل، با بیش از ۴۰ سالن نمایشگاهی و نیز مناطق جانبی متعددی در زمینه‌های هوش مصنوعی، شهر هوشمند، دیتا سنتر، فناوری سبز، امنیت سایبری و غیره توانست نگاه بین المللی را به خود جلب کند.
عدم حضور قدرتمندانه ایران در نمایشگاه GITEX 2025 فرصتی از دست رفته در عرصه فناوری
بر اساس مشاهدات عینی بازدیدکنندگان ؛ ایران در این دوره تقریباً غایب و بسیار کمرنگ و با حضور تنها یک شرکت ایرانی (شرکت همراه اول) ، عملا حرفی برای گفتن نداشت. این وضعیت پیامدهایی دارد که در ادامه به آن پرداخته می‌شود. لازم به ذکر است پس از دلاوری نیروهای مسلح و ایستادگی مردم در تهاجم و جنگ 12 روزه اسرائیل و آمریکا و دفاع جانانه ایران در برابر متجاوزین، توقع افکار عمومی دنیا و بخصوص حوزه خلیج فارس ارائه قدرتمند از دانش و تکنولوژی فنی-دفاعی ایران در برابر چشمانشان بود که مطمئنا می توانست باعث ارتقاء برند ملی و نام و قدرت ایران در این برهه حساس زمانی شود. کار سختی نیست تشخیص اینکه دلقک روانپریشی مثل ترامپ و جنایتکار کودک کشی مثل نتانیاهو و عمله هایش! از عدم حضور ایران و برند ملی کشورمان در مناسبت های بین المللی چقدر خوشحال خواهند شد.
تاریخچه حضور شرکت‌ها و استارتاپ‌های ایرانی در نمایشگاه جیتکس
سال ۲۰۱۵ (سی و پنجمین دوره): پاویون جمهوری اسلامی ایران پس از سال‌ها عدم حضور، با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و کریدور خدمات صادرات محصولات دانش بنیان در مساحتی حدود ۱۱۰ متر مربع در سالن A7 حضور داشت.
سال ۲۰۱7: ایران در پاویون خود شرکت‌هایی را در حوزه‌های مختلف فناوری از جمله مخابرات، ICT، نرم‌افزار، سیستم‌های مدیریت پروژه، امنیت اطلاعات و اپلیکیشن موبایل معرفی کرد. تعداد شرکت‌ها نسبتاً محدود بود؛ برای مثال در آن دوره گفته شده که ۱۲ شرکت فناوری به همراه ۲۹ استارتاپ در بخش استارتاپ‌ها حضور دارند.
روند رو به رشد ایران در نمایشگاه جیتکس
1 در سال‌های بعد، تعداد شرکت‌ها و استارتاپ‌های ایرانی به تدریج بیشتر و ساختار حمایتی هم پیشرفته‌تر شد.
2 به عنوان مثال درGITEX 2019 ایران پاویون ملی مناسبی داشت و حضور شرکت‌های دانش‌بنیان به چشم می آمد.
3 در GITEX 2020 هم حدود 25 شرکت دانش‌بنیان ایرانی در بخش Future Stars حضور داشتند. انتخاب آن‌ها از طریق سازوکارهایی نظیر توان صادراتی، محصول نهایی، ارزیابی و دوره‌های آماده‌سازی بوده است.
4 GITEX 2021 ۲۰ استارتاپ ایرانی در بخش Future Stars در نمایشگاه شرکت کرده و محصولات خود را ارائه دادند.
افول حضور از سال 2024 :
در GITEX 2024 ایران با افت تعداد و کیفیت شرکت کنندگان و با حضور ۱۲ شرکت دانش‌بنیان در پاویون رسمی حضور داشت و سازمان های مرتبط انگار اعتقادی به حضور بین المللی در نمایشگاه های معتبر نداشتند چرا که در همین سال بنا به تشخیص دولت، ایران در نمایشگاه اکسپو ژاپن هم شرکت نکرد و بهانه آن را تحریم اعلام کرد. اتفاق ظالمانه ای که سالهاست بر علیه مردم ایران اعمال می گردد و اتفاق جدیدی نیست.
وضعیت حضور ایران در GITEX 2025 :
برخلاف بسیاری از کشورها که با پشتیبانی دولتی یا سازمانی، کیوسک‌های ملی یا پاویون ایجاد کرده بودند، متاسفانه ایران باز هم با افت کمی و کیفی نسبت به سال قبل، هیچ پاویون ملی رسمی در نمایشگاه جیتکس 2025 نداشت.
شرکت همراه اول تنها نماینده‌ای بود که هزینه قابل توجهی پرداخت کرده و بدون ارائه محصول یا خدمات چشمگیری غرفه مستقلی در نمایشگاه داشت. اما این امر به معنای حضور گسترده یا نشان‌دهنده جایگاه فناوری ایران نیست؛ چرا که شرکت‌های حاضر در نمایشگاه امکان خرید غرفه را بصورت مجزا داشتند. لذا صرف داشتن غرفه دال بر برتری نیست. در واقع، بسیاری از کشورها از جمله کشورهایی با امکانات کمتر، در قالب پاویون ملی حضور داشتند (برای مثال عراق یا فلسطین). این تفاوت میان حضور نمادین (یک شرکت تنها) و حضور ملی سازمان‌دهی‌شده، باعث شده ایران فرصت تأثیرگذاری، دیده شدن و تعاملات راهبردی را از دست بدهد.
این دست فرصت سوزی ها و نگاه مدیریت گزارشی! که مدت هاست در دولت بدون برنامه چهاردهم (به گفته خود رئیس دولت در مناظرات انتخاباتی) رویه و باعث سکوت و سکون در حرکت و اجرای برنامه های ملی و اسناد توسعه و چشم اندار و افق های دید کشور شده است، آفتی که نه فقط به اقتصاد و نگاه داخلی لطمه خواهد زد بلکه ضربات جبران ناپذیری به برند ملی و نام ایران در جوامع بین المللی نیز وارد خواهد آورد.
آسیب‌ها و فرصت‌های از دست رفته برای ایران در نمایشگاه GITEX
حضور محدود ایران در GITEX 2025 دارای پیامدهای منفی و فرصت‌های از دست رفته بسیاری بود:
1 فقدان دیده شدن جمعی : متاسفانه ایران نتوانست به عنوان یک کشور با ظرفیت فناوری در این نمایشگاه حاضر شود تا تصویر جمعی از زیست‌بوم فناوری کشور ارائه دهد.
2 کاهش فرصت جذب سرمایه و مشارکت بین‌المللی: شرکت‌ها و استارتاپ‌های ایرانی فرصت ملاقات مستقیم بیشتر با سرمایه‌گذاران خارجی، شرکت‌های فناوری جهانی و مراکز تحقیقاتی؛ آن هم در این زمان حساس که کشورها و ملیت های زیادی تشنه شناخت و نزدیک شدن به ایران را دارند، از دست دادند.
3 افزایش فاصله فناورانه: نبود تعامل مستقیم با فناوری‌های نوین جهانی می‌تواند باعث عقب‌ماندگی در تطبیق با استانداردها و فناوری‌های پیشرو شود. این مهم با توجه به چالش های بوجود آمده توسط دولت در حوزه هوش مصنوعی و فرصت سوزی در تهیه برنامه و اجرای آن می توانست کمک فراوانی به استفاده از تجربیات بین المللی در تهیه اسناد توسعه ملی کشور بکند.
4 کاهش انگیزه در بخش خصوص: غیبت دولتی یا حمایتی ممکن است نشان دهد که بخش خصوصی فناوری کشور، بدون همراهی و حمایت ملی، در عرصه جهانی کم‌ بضاعف است و این باعث خدشه به غرور و برند ملی و اعتبار ایران شود و بعدها برای ترمیم این تصویر منفی نیاز به صدها برابر هزینه بیشتر از حضور در ایونت های فنی بین المللی است.
5 فرصت رقبا و کشورها جهت تقویت جایگاه: کشورهای رقیب یا منطقه‌ای که در این رویداد حاضر بوده‌اند، ممکن است به دستاوردها و نقش‌آفرینی بیشتری دست یافته باشند و از این منظر جلوتر بروند.
پیشنهاداتی برای حضور موثر ایران در دوره‌های آتی
برای جلوگیری از تکرار چنین غیبت خسارت باری و بهره‌برداری کامل از فرصت‌ها، پیشنهادات زیر قابل بررسی است:
1 ایجاد پاویون ملی فناوری: دولت و نهادهای ذی‌ربط باید برنامه‌ریزی کنند تا هر سال یک پاویون ملی با حضور چند شرکت منتخب، استارتاپ‌ها و تحقیقات فناورانه ایران در GITEX و نمایشگاه‌های هم‌سطح داشته باشد.
2 پشتیبانی مالی و لجستیکی: تأمین بودجه، تسهیلات حمل‌ونقل، غرفه‌سازی و مسائل صادراتی برای شرکت‌ها (به خصوص شرکت‌های کوچک و متوسط فناورانه) ضروری است.
3 انتخاب هوشمند شرکت‌ها و استارتاپ‌ها: شرکت‌هایی باید انتخاب شوند که توانایی ارائه فناوری قابل رقابت بین‌المللی داشته باشند و بتوانند نماینده توانمندی برای کشور باشند.
4 هماهنگی و مدیریت نمایندگی ملی: سازمان توسعه تجارت ایران مثل سالهای قبل باید مسئولیت هماهنگی ها را بعده گرفته و در هم ریختگی و بی نظمی فعلی را برای بهره‌برداری از فرصت‌ها سر و سامان دهد.
5 برنامه‌ریزی فناورانه بلندمدت: حضور در این رویدادها باید بخشی از استراتژی توسعه فناوری و نوآوری کشور و برنامه افق دید کشور باشد، نه حضور مقطعی.
6 استفاده از رسانه و تبلیغات بین‌المللی: حضور باید با تبلیغات، پوشش رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی گسترده همراه باشد تا تأثیر آن در داخل و خارج دیده شود.
سخن پایانی:
اعتبار و عزت و آبروی کشور و برند ملی ایران ارث پدری هیچ گروه و دسته و حزب و دولتی نیست که با سستی و بی برنامگی مدیران مرتبط باعث بی آبرویی آن شود. امروز شاید یک نفر بر پستی مدیریت در کشور باشد و فردا روزی زمان خدمت و مسئولیتش پایان یابد. آنچه ماندگار است ایران، اعتبار و هویت ملی کشوری ایستاده و سروی ریشه در خاک است. پس مسئولان وظیفه دارند با تحرک بیشتر، تصمیماتی بگیرند که در جهت حفظ منافع ملی و اعتبار و عزت و سرافرازی ایران و ایرانی و پرچم سه رنگ مقدس و زیبایش باشد.