توسط : با توجه به اعلام خبر انحلال بانک آینده و ادغام آن در بانک ملی ایران سوال‌هایی پیرامون این موضوع مطرح شده است که در رابطه با آن گفتگویی با میثم ظهوریان نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی انجام پذیرفته تا به صورت دقیق‌تری به این موضوع پرداخته شود.
خبرنگار: در فرآیند انحلال بانک آینده، تکلیف سپرده‌گذاران عادی و سهامداران مقصر چگونه مشخص می‌شود؟ آیا پیشنهاد خاصی برای تأمین منابع از دارایی‌های غیرنقدی مانند ایران‌مال (که فاقد سند رسمی است) دارید؟
میثم ظهوریان: در خصوص بحث تکلیف سپرده‌گذاران عادی و سهامداران، مجموعه مسائلی که در انحلال بانک در سناریوی فیصله بانک آینده دیده شده است، یک سری احکام وجود دارد که یکی از اصول اصلی احکام آن این است که یک سپر حفاظتی از سپرده‌های سپرده‌گذاران به ویژه سپرده‌گذاران خرد لحاظ شده است؛ یعنی از این جهت خود سپرده‌گذاران بانک نباید دغدغه‌ای داشته باشند نسبت به اینکه اصل پولشان یا سود پولشان مشکلی برای آن پیش می‌آید. در خصوص سهامدار مقصر و به نوعی متخلف چه تصمیمی گرفته می‌شود، این فعلاً جزء موارد به نظرم بسیار مهمی است که باید مبنای مطالبه مردمی هم بشود که اگر فرآیند انتقال بانک، انتقال سپرده‌ها و دارایی‌ها و غیره دچار مسئله‌ای بود که مطالعات هم نشان می‌دهد که این طور است، یعنی دچار ناترازی، چون بانک است، برآوردهای بانک مرکزی می‌گوید بین صد و پنجاه تا صد و هفتاد همت برابر، چون گذشته ممکن است اعداد الان تغییر کرده باشد، مال سه چهار ماه پیش برآورد بانک مرکزی این بوده که برای مسیر فیصله یا گزیر که امروز انتخاب شده حدود صد و پنجاه همت نیاز به استفاده از پایه پولی است و تأکید ما و قانون بر این است که این هزینه باید به جایی که خط اعتبار گذاشته شود و به جای اینکه خط اعتباری گذاشته شود و از اموال عموم مردم جبران شود، حتماً باید از اموال شخصی سهامدار متخلف برای حل مشکلات ناترازی جریان نقدی بانک و ناترازی دارایی بدهی استفاده شود که ماده بند جیم ماده هشت برنامه هفتم به لحاظ قانونی به این پشتوانه اجرایی شدن این مسئله است؛ یعنی آنجا هم تأکید دارد اولویت اول در جبران ناترازی با سهامدار متخلف و حتی دارایی شخصی او است؛ یعنی می‌شود دارایی‌های شخصی او هم استفاده کرد و الان به نظرم نقطه و نوک تیز مطالبه جریان‌های مردمی باید بر این موضوع قرار بگیرد.
در مورد سپرده‌ها چیزی که دیده شده همان طور که در سناریوی قبلی بود این بود که سپرده‌ها به بانک‌هایی منتقل شود که خودشان اضافه‌برداری دارند مثل سپه یا بانک ملی، به بانک‌های دولتی که اضافه‌برداری دارند منتقل شود تا کمک کند که ناترازی این بانک‌ها کم شود؛ یعنی مجموعه مشکل مالی این بانک‌ها به لحاظ اضافه‌برداری و ناچار از یک جریان نقدی‌شان با انتقال سپرده‌ها تا حدی کاهش پیدا کند و لذا حالا با توجه به مشکلاتی که بانک سپه داشت و در توافقاتی که انجام شد در نهایت بانک ملی قبول کرد که این سپرده‌ها را بگیرد که در عید که تعهداتش افزایش پیدا می‌کند اما مشکلات جریان نقدی‌اش هم کاهش پیدا می‌کند.
خبرنگار: میزان زیان بانک آینده و نقش آن در تورم کشور چقدر بود و مهمترین ملاحظاتی که در تصمیم اخیر بانک مرکزی در مورد این بانک باید لحاظ شود چیست؟
میثم ظهوریان: اینکه حالا میزان زیان بانک آینده آخرین اعداد و گزارش‌هایی که بود که فکر می‌کنم مثلاً مربوط به برج تیر ماه امسال بود حدود پانصد همت زیان انباشت این بانک بود و مجموع اضافه‌برداری و وجه التزام اضافه‌برداری بیش از چهارصد همت شده بود که در یک سال اخیر هم حدود شاید صد و خرده همت از این مبلغ در یک سال اخیر اضافه شده بود که اگر تصمیمی این تصمیم که امروز گرفته شد سریع‌تر گرفته می‌شد این عدد هم تا حد زیادی می‌توانست کاهش پیدا کند.
یک مسئله مهم در مورد ایران مال اصلاح قراردادی تو در تویی که دارد چون سهامدار متخلف مجموعه ایران مال را یکی از شرکت‌های خودش بهره‌برداری شد به صورت بلند مدت یعنی بیست ساله در قالب یک قرارداد واگذار کرده عملاً اگر همکاری قوه قضائیه اینجا صورت نگیرد نقدشدگی این دارایی عملاً امکان‌پذیر نیست لذا یکی از مسائلی که در سناریوی انحلال بانکی در سناریوی فیصله بانک مرکزی هم دیده شده بود اصلاح یا ابطال قرارداد بهره‌برداری ایران مال بود که کمک می‌کند این دارایی امکان نقدشدگی‌اش برای بانک مرکزی فراهم شود و بخشی از آن زیان‌های بانک را بتواند جبران کند.
خبرنگار: انحلال بانک آینده چه درس‌های کلیدی برای نظام بانکی ایران به همراه دارد؟ به عنوان عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، چه اقداماتی برای جلوگیری از تکرار چنین بحران‌هایی در بانک‌های خصوصی دیگر پیشنهاد می‌کنید؟
میثم ظهوریان: نکته مهم این است که ما اساساً بدون درک درستی از در مورد سوال آخر که چه درسی دارد که ما بدون درک درستی از ماهیت بانک‌های خصوصی و ماهیت نظام بانکی به سراغ ایجاد بانک‌های خصوصی رفتیم در دهه هشتاد در حالی که هم تجربه قبل انقلاب را داشتیم یعنی تجربه قبل انقلاب بانک‌های خصوصی این یک تجربه بسیار تلخی است که بخش تولیدی ما را به تدریج می‌برد به سمت سفته‌بازی مالی بانک‌هایی مثل بانک اصناف بانک بیمه بازرگانان اینها بانک‌هایی هستند که دقیقاً مثلاً مشابه همین مسائلی که ما امروز در مورد بانک آینده مطرح می‌کند آقای جبر یزدانی حسین شرافت مثلاً اینها دقیقاً همان چهره‌های بانکداری و خصوصی آن دوره هستند که انواع مفاسد سیستم‌های تو در تو تسهیلات به شرکت‌های خودشان و علی‌رغم اینکه وزارت اقتصاد وقت هم مخالف شکل‌گیری این بانک‌ها بود اما می‌بینیم به دلیل قدرتی که اینها پیدا می‌کنند از طریق سیستم خلق پول بخش زیادی از بحران در اقتصاد ایران مرتبط با همین بانک‌ها است و ما بدون توجه به این تجربه زیسته دوباره از دهه هشتاد می‌آییم سیستم مجوز دادن به بانک‌های خصوصی را راه می‌اندازیم در حالی که شاید حالا آن زمان به دلیل درآمد وافر نفتی مسائل اینها خودشان نشان نمی‌دهند اما از دهه نود و با تشدید تحریم‌ها و کاهش فروش نفت دوباره ما دولت می‌فهمد و مجموعه حاکمیت درک می‌کند که بانکداری خصوصی به چه شکلی دارد ضربه می‌زند به کشور و جریان نقدینگی و خلق پول را به سمت بخش‌های غیر مولد و بخش‌های ضد منافع جامعه درد می‌کند لذا می‌بینیم که از دهه نود به بعد ما شاهد هستیم که به شدت کاهش پیدا می‌کند یعنی اساساً دیگر هیچ مجوز بانک خصوصی صادر نمی‌شود اما همان موسسات اعتباری و بانک‌هایی که قبل از این مجوز گرفتند می‌بینیم که تا امروز هنوز مجموعه حاکمیت ما به شدت درگیر حل مسائل اینهاست و لذا این هم خیلی عجیب است که ما داریم مثلاً مقابلتان الان بحث فرهنگ‌سازی کتاب باز ابه مطرح شده در هیئت بابا ولی خیلی عجیب است که دوباره به این تجربه زیسته دارد بی‌توجهی می‌شود.
