اختصاص “بنزین به نفر” بهترین گزینه برای اصلاح وضعیت سوخت کشور

یک کارشناس اقتصادی گفت بین گزینه‌های مطرح شده به دولت برای اصلاح وضعیت بنزین، بهترین گزینه بنزین به نفر است که موجب عدالت در توزیع یارانه بنزین خواهد شد. حسین حیدریان کارشناس انرژی در رابطه با مسئله ناترازی بنزین در کشور گفت: مسئله مصرف بی‌رویه بنزین سال‌هاست که به یکی از چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران تبدیل شده است. ایران به‌رغم دارا بودن ذخایر عظیم نفتی، یکی از معدود کشورهایی است که در بخش مصرف سوخت، به‌ویژه بنزین، همواره با ناترازی مواجه است. در حالی که ظرفیت پالایشی کشور حدود 110 میلیون لیتر در روز است، مصرف روزانه بنزین در برخی ایام تابستان 1404 از مرز 155 میلیون لیتر در روز نیز عبور کرده و کشور را به واردات مجدد بنزین سوق داده است. این وضعیت نه‌تنها منابع ارزی کشور را مستهلک می‌کند بلکه محیط‌زیست شهری را نیز با آلودگی گسترده روبه‌رو ساخته است. از سوی دیگر، هرگونه بحث درباره افزایش قیمت بنزین در فضای عمومی کشور با واکنش اجتماعی و سیاسی شدیدی مواجه می‌شود و دولت‌ها نیز از ترس تکرار تجربه آبان 1398، صرفا به تکذیب افزایش قیمت بسنده می‌کنند. در چنین شرایطی، پرونده اصلاح مصرف بنزین بار دیگر بر روی میز دولت قرار گرفته است اما تجربه نشان داده که سیاست‌های صرفا قیمتی، به‌دلیل عدم درک ماهیت مصرف، هیچ‌گاه به کاهش واقعی تقاضا منجر نشده‌اند و تنها موجب افزایش تورم عمومی و نارضایتی اجتماعی می‌شوند.وی با بررسی سه طرح مطرح شده روی میز دولت برای اصلاح وضعیت بنزین خاطرنشان کرد: طرح اول افزایش قیمت بنزین متناسب با تورم است که در نتیجه آن به مانند سال 98 صرفا شاهد افزایش قیمت هستیم و صرفا ممکن است به اندازه افزایش تورم تعدیل شود ولی مسئله ناترازی بنزین باقی خواهد ماند و مشکل حل نخواهد شد؛ همچنین در این تصمیم، به دلیل اختلاف شدید قیمتی بین بنزین یارانه‌ای با بنزین آزاد، مسئله سیگنال‌دهی قیمتی برای کاهش مصرف بنزین حداقل تا دهه‌ها به وقوع نخواهد پیوست. در طرح دوم روی میز دولت مسئله افزایش پلکانی قیمت بنزین به صورت توامان مطرح است که به طرح بنزین سه نرخی نیز عنوان می‌شود. بنزین سه نرخی محدودیت مصرف بر بنزین 1500 تومانی و 300 هزار تومانی خواهد گذاشت و با پایان یافتن سهمیه مذکور مردم باید بنزین را چه برای مصرف شخصی و چه برای مصرف غیرشخصی با قیمت سوم بنزین نظیر قیمت 8 یا 10 یا حتی 15 هزار تومان معامله شود که به این ترتیب این مدل نیز به دلیل محدودیت مصرف و عدم تمایز بین مصرف شخصی و مصرف صنعت حمل و نقل منجر به گران شدن و تحمیل تورم به سفره مردم خواهد شد.