اقتصاددان باغیرت

درگذشت دکتر ابراهیم رزاقی| اقتصاددان مردمی و عدالت‌محور :

دکتر ابراهیم رزاقی، استاد بازنشسته دانشگاه تهران و یکی از چهره‌های برجسته اقتصاد ایران، پس از سال‌ها فعالیت علمی و پژوهشی دار فانی را وداع گفت. او که همواره منتقد سیاست‌های اقتصادی واردات‌محور و خصوصی‌سازی‌های ناکارآمد بود، بر اهمیت تولید داخلی، عدالت اجتماعی و استقلال اقتصادی تأکید داشت.
رزاقی متولد ۱۳۱۸ و دانش‌آموخته دکترای توسعه اقتصادی از دانشگاه سوربن فرانسه بود و بیش از چهار دهه در دانشگاه تهران به تدریس و پژوهش پرداخت. آثار او از جمله «اقتصاد ایران‌زمین»، «آشنایی با اقتصاد ایران» و «اقتصاد مقاومتی؛ از وادادگی تا ایستادگی» نقش مهمی در شکل‌دهی دیدگاه بومی به اقتصاد کشور داشتند.
رزاقی اقتصاددان برجسته‌ای بود که در تمام عمر علمی خود، با نگاه اصلاحی و آینده‌ساز به مسائل اقتصادی می‌نگریست. او باور داشت که ایران ظرفیت‌های عظیمی در تولید داخلی و پیشرفت عدالت‌محور دارد و همواره بر این نکته تأکید می‌کرد که اگر سیاست‌گذاری‌ها با تکیه بر توان داخلی و مشارکت مردمی انجام شود، می‌توان شکوفایی اقتصادی را سرعت بخشید.
به‌جای تمرکز بر مشکلات، نگاه او همواره بر پتانسیل‌های بومی، قدرت اقتصاد مردمی، و توان ایرانی برای ساختن آینده‌ای مستقل و پویا قرار داشت.
او معتقد بود که سیاست‌های اقتصادی می‌توانند با تقویت تولید، مدیریت هوشمندانه واردات، و توجه به اقشار زحمتکش، فرصت‌های بزرگی برای رشد ایجاد کنند.
رزاقی بر این باور بود که اقتصاد ایران با تکیه بر ابتکار، کار جمعی و روحیه مقاومت ملی قادر است در برابر تکانه‌های خارجی به جای ضعف، به قدرت و خوداتکایی بیشتر دست یابد. او تحریم‌ها را نیز نه محدودیت، بلکه محرکی برای فعال‌سازی ظرفیت‌های داخلی می‌دانست و از این زاویه به آن نگاه می‌کرد که اقتصاد ایران می‌تواند با نوآوری و تقویت ساختارهای تولیدی، نه‌تنها نیازهای کشور را برآورده سازد، بلکه به الگوی منطقه تبدیل شود.
به‌جای نگرانی نسبت به خصوصی‌سازی یا برنامه‌های اقتصادی جهانی، نگاه او این بود که اگر این سیاست‌ها با حکمت، عدالت و طراحی دقیق همراه شوند، می‌توانند بستری برای رشد کارآفرینی، افزایش اشتغال و بهبود زندگی مردم باشند.
او همواره تأکید می‌کرد که می‌توان از تجربه جهانی بهره گرفت و در عین حال هویت اقتصادی ایرانی–اسلامی را پررنگ‌تر کرد و الگویی تازه و کارآمد برای جهان ارائه داد.
رزاقی معتقد بود ایران می‌تواند به‌جای تکیه بر فروش خام منابع، با توسعه صنایع پیشرفته پتروشیمی و فرآوری مواد اولیه، میلیون‌ها فرصت شغلی ایجاد کند و جایگاه اقتصادی خود را ارتقا دهد.
او آینده اقتصاد ایران را آینده‌ای روشن، عدالت‌محور و استقلال‌بخش می‌دید و تلاش داشت با زبان علمی و اخلاقی خود، مدیران و دانشگاهیان را به این مسیر امیدوارانه دعوت کند.
این اقتصاددان برجسته، اقتصاد را نه صرفاً یک علم تکنیکی، بلکه ابزاری برای ارتقای عدالت و ارزش‌های اخلاقی می‌دید و تحلیل‌هایش همواره با تمرکز بر مردم و تولید ملی همراه بود. دکتر رزاقی بر این باور بود که بی‌توجهی به تولید داخلی و اجرای نادرست سیاست‌های اقتصادی باعث افزایش فقر و شکاف طبقاتی می‌شود.
رزاقی از منتقدان برجام بود که آن را بی فایده و مایه معطلی اقتصاد کشور می دانست و عنوان می داشت: «
ابراهیم رزاقی مردی می توانست در دانشگاه های فرانسه بماند و سالها مرجع مقالات داخلی ها باشد اما با خودش گفته بود هرکاری کنم اینجا سودی برای کشورم ندارد و نهایتا برگشته بود.
خانه اش پایین شهر بود و معمولا همه برنامه هایی که دعوت می شد با بی آر تی می آمد.
تا یادش نرود برگشته که حرف مردم را بزند…
مسعود درخشان اقتصاد دان معروف در پیامی عنوان به جهت درگذشت رزاقی عنوان داشت :
«اندیشه‌های اقتصادی ایشان مصداق بارزی از فرمایش حضرت امام خمینی رحمت‌الله‌علیه بود که می‌فرمودند: ما بر ظالم می‌تازیم و از مظلوم دفاع می‌کنیم.
تدریس او و سخنرانی‌ها و کتاب‌هایش نمونه‌های عالی از اندیشه بلند آن استاد فقید در ضرورت مبارزه با حاکمیت سرمایه بر اقتصاد ملی بود.
ایشان اعتقادی راسخ داشت که مدیران ارشد اقتصادی کشور در وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه و جز اینها باید برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و پولی و مالی و صنعتی و کشاورزی و خدماتی را بر مبنای حمایت از منافع کارگران و کشاورزان و روستاییان و صنعتگران و کسبه کوچک و سایر اقشار محروم جامعه تدوین کنند و به اجرا بگذارند تا زمینه‌های سلطه “آنان که دارند” بر “آنان که ندارند” به تدریج از بین برود.
از دیدگاه آن استاد وارسته و متواضع وظیفه اصلی دولت این بود که از یک‌سو روحیه انقلابی را در جامعه برای مبارزه با استعمارگری خارجیان و چپاول صاحبان زر و زور داخلی تقویت کند و از سوی دیگر با محرومیت‌زدایی و اصلاحات ساختاری در روابط و مناسبات اقتصادی بتواند به سلطه اغنیاء بر فقرا پایان دهد تا این دو قشر قادر باشند در روابط اقتصادی و اجتماعی عادلانه‌ای در ردیف یکدیگر قرار گیرند و زمینه‌های پیشرفت واقعی اقتصاد ملی را فراهم کنند.»

مقالات مرتبط

توهم ثروت، تله فقر: رمز یک پیشرفت خون بار!

شاید خیلی کنجکاو باشید که غرب از چه زمانی و چطور قوی…

میان گفتن و عمل کردن، فرسنگ‌ها فاصله است.

به این کار ندارم که زهران ممدانی واقعاً شیعه‌ای مؤمن است یا…

مواجه شدن با ویروسی به اسم تقلیل‌گرایی

یکی از مشکلات جوامع مدرن و توسعه یافته تقلیل‌گرایی در ارکان مختلف…

23 آبان 1404

دیدگاهتان را بنویسید