توسط : گزارشی از مجله سُها:
سمیه ذاکری خطیر، نویسنده و مستندساز ایرانی است که از سال‌ها پیش در دنیای سینما و رسانه به دنبال روایت داستان‌های فراموش‌شده از قهرمانان واقعی کشورش است. او در مستندهایش، سوژه‌های بکری را انتخاب می‌کند که در تاریخ معاصر ایران کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. در آثارش، نه تنها به معرفی قهرمانان نظامی و مردان میدان نبرد می‌پردازد، بلکه زوایای انسانی و احساسی زندگی آن‌ها را نیز به تصویر می‌کشد. چیزی که در مستندهای او بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند، ترکیب جذاب و هنرمندانه‌ای است که میان قدرت و احساسات انسانی ایجاد می‌شود.
داستان زندگی سمیه ذاکری خطیر، ترکیبی از عشق به سینما و تعهد به روایت حقیقت است. او متولد سال ۱۳۶۰ است و با علاقه به هنر سینما در جوانی وارد این عرصه شد. در ابتدای مسیر، نویسنده بود و کتاب‌هایی چون کلاه سبزها و فرار از دُول نور را نوشت که به ترتیب خاطرات کلاه سبزهای ارتش و فداکاری‌های تکاورانی در جنگ ایران و عراق را روایت می‌کرد. اما او به خوبی می‌دانست که این داستان‌ها و قهرمانی‌ها فقط با کلمات نمی‌توانند زندگی کنند و از این رو تصمیم گرفت به سینما و مستندسازی روی آورد. این مسیر، برای یک زن متأهل و مادر دو فرزند، به هیچ وجه آسان نبود. او در کنار مسئولیت‌های خانوادگی و با دو فرزند کوچک، آموزش‌های سینمایی خود را در مؤسسات مختلف گذراند و قدم به دنیای سینما گذاشت.
سمیه در ابتدا با دشواری‌هایی مواجه شد که بسیاری از زنان در عرصه‌های مردانه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از انتقادها و نگاه‌های محدودکننده تا چالش‌های ترکیب زندگی خانوادگی و حرفه‌ای. اما او هرگز تسلیم نشد. به گفته خود، حمایت همسرش یکی از عوامل کلیدی در پیشرفت او بود. زمانی که بسیاری از اطرافیان به او می‌گفتند که یک زن متأهل نمی‌تواند وارد چنین عرصه‌ای شود، همسرش او را تشویق کرد که به دنبال رویاهایش برود و در دنیای مستندسازی جایی برای خود پیدا کند.
آغاز کار مستندسازی برای او سخت بود. سمیه که پیش از این تنها به نوشتن کتاب‌های تاریخی و اجتماعی پرداخته بود، حالا وارد دنیای سینما و رسانه شده بود که در آن باید همزمان با دوربین و تجهیزات حرفه‌ای، داستان‌های بزرگی را روایت می‌کرد. او با تمام سختی‌های این مسیر، تصمیم گرفت که سوژه‌هایی از جنس قهرمانی‌های ایرانی را انتخاب کند که کمتر به آن‌ها پرداخته شده بود. مستندهای او در مورد قهرمانان ارتش ایران، از جمله مستند خشاب‌های خالی که داستان کلاه سبزهای ارتش را روایت می‌کرد، شهرت زیادی پیدا کرد و توانست در جشنواره‌های داخلی و خارجی جوایز مهمی را از آن خود کند.
یکی از مهم‌ترین آثار او، مستند اگلانتین است که در آن به ماجرای نجات کشتی ایرانی اگلانتین از دست دزدان سومالیایی پرداخته است. این مستند، که در جشنواره بین‌المللی مقاومت نیز جایزه بهترین مستند را دریافت کرد، نه تنها توانمندی نیروی دریایی ایران را به نمایش گذاشت، بلکه نشان داد که سمیه چگونه با استفاده از داستان‌گویی و تصاویر واقعی از عملیات‌ها، توانسته است پیچیدگی‌های این ماجرای بزرگ را روایت کند. در این مستند، او موفق شد تصاویری از دلاوری و اراده ایرانی‌ها را به نمایش بگذارد که در بسیاری از رسانه‌ها نادیده گرفته شده است.
سمیه ذاکری خطیر با هر پروژه مستند خود، به دنبال نمایان ساختن بخش‌های پنهان تاریخ ایران است. او اعتقاد دارد که بسیاری از عملیات‌ها و مأموریت‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران پس از انقلاب، همچنان برای مردم ناشناخته مانده‌اند و بر همین اساس، تلاش می‌کند تا با مستندهایش، این بخش‌های نادیده را برای مخاطب بازگو کند. از مستند منفی ۳۸ درجه که درباره فداکاری‌های سربازان ارتش در جنگ ایران و عراق بود، گرفته تا مستند اورژانس هوایی که به توانمندی‌های این سازمان در عملیات‌های اضطراری پرداخته است، سمیه همواره در پی ثبت و روایت واقعیت‌های تلخ و شیرین در تاریخ معاصر ایران است.
در همین راستا، یکی دیگر از پروژه‌های برجسته‌اش، مستند هنگ برادران است که به زندگی و مأموریت‌های سخت و پرچالش سربازان تیپ ۶۵ نیروهای ویژه ارتش پرداخته است. در این مستند، سمیه در کنار این سربازان در سرمای منفی ۲۸ درجه، در کویر و جنگل، همراه با عملیات‌های ویژه آن‌ها به تصویربرداری پرداخته است. او خود را در شرایط سخت و دشوار آن‌ها قرار داده تا بتواند داستان‌های واقعی این قهرمانان را با صداقت و واقعیت بیشتری به تصویر بکشد.
به عنوان یک زن در این عرصه، سمیه همواره در تلاش است تا نشان دهد که زنان هم می‌توانند در دنیای رسانه و مستندسازی نقش‌آفرینی‌های بزرگ و مؤثری داشته باشند. با وجود چالش‌های فراوانی که در این مسیر برای یک زن وجود دارد، او ثابت کرده است که توانمندی و پشتکار هیچ‌گونه مرزی ندارد. سمیه در پروژه‌های خود نشان داده است که یک مستندساز می‌تواند در عین حال که به عرصه‌های نظامی و مردانه وارد می‌شود، همچنان روح انسانیت و احساسات انسانی را در آثارش حفظ کند. یکی از ویژگی‌های برجسته آثار او این است که همواره به جنبه‌های انسانی و عاطفی عملیات‌ها و جنگ‌ها پرداخته است.
او به عنوان یک مادر و همسر، همواره در آثارش به دغدغه‌های خانواده‌ها و مشکلات آن‌ها در زمان‌های جنگ و بحران پرداخته است. در مستند اگلانتین، برای مثال، احساسات ناخدای کشتی که دوری از خانواده و دخترش را تجربه می‌کند، به زیبایی به تصویر کشیده شده است. سمیه ذاکری خطیر با این رویکرد، همواره نشان داده که مستندسازی برای او تنها ثبت وقایع نیست، بلکه یک ابزار مهم برای انتقال احساسات و تجارب انسانی است.
سمیه ذاکری خطیر در دنیای مستندسازی ایرانی به عنوان یک پیشگام شناخته می‌شود که توانسته است نقش‌آفرینی‌های زنان را در این عرصه پررنگ کند. از یاد نبریم که بسیاری از مستندسازان در ایران همچنان با چالش‌های جدی مواجه هستند، اما سمیه با تلاش‌های خود ثابت کرده که زنان می‌توانند در هر زمینه‌ای، حتی در عرصه‌های نظامی و مستندسازی، نقش‌آفرین باشند و تاریخ را از دیدگاه‌های متفاوت روایت کنند.
