افزایش ۱۰۰ میلیون دلاری کسری تراز تجاری کشاورزی در نیمه نخست امسال

بررسی‌های مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران نشان می‌دهد کسری تراز تجاری بخش کشاورزی و صنایع غذایی در شش‌ماهه نخست ۱۴۰۴ با افزایش حدود ۱۰۰ میلیون دلاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته به منفی ۴.۸ میلیارد دلار رسیده است؛ موضوعی که با وجود رشد ارزش صادرات از افزایش بیشتر واردات و استمرار ناترازی تجاری در این بخش حکایت دارد.به گزارش ایلنا، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در راستای مأموریت‌های خود و با هدف پایش مستمر وضعیت تجارت خارجی کشاورزی، به ‌صورت منظم آمار صادرات و واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی کشور را رصد و تحلیل کرده و گزارش‌های مرتبط را منتشر می‌کند.بازرگانی محصولات کشاورزی با توزیع و انتقال کارآمد محصولات از مناطق دارای مازاد تولید به مناطق دارای کسری، نقش مهمی در اتصال نظام غذایی کشورها ایفا می‌کند. تجارت این محصولات، امکان دسترسی مصرف‌کنندگان به مواد غذایی کافی، سالم و مغذی را فراهم کرده و از سوی دیگر، بخش عمده‌ای از درآمد حاصل از تولید و فرآوری محصولات کشاورزی در جهان به بازرگانی این محصولات وابسته است.با توجه به تغییرات در روند عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی به دلیل رشد جمعیت، تغییر الگوهای مصرف، شهرنشینی، تغییر ترجیحات غذایی و نیز اثرگذاری غیرقابل پیش‌بینی تغییرات اقلیمی بر الگوهای عرضه، نقش تجارت بین‌المللی محصولات کشاورزی در افزایش تاب‌آوری نظام‌های کشاورزی و تأمین پایدار امنیت غذایی بیش از گذشته اهمیت یافته است. بدون توجه به تجارت این محصولات، دستیابی به یک سیستم پایدار تولید و امنیت غذایی ممکن نخواهد بود.ایران نیز در دهه‌های اخیر از دو جهت با چالش مواجه شده است: نخست، رشد جمعیت و تغییر الگوهای سکونت و مصرف غذایی؛ دوم، اثرات تغییرات اقلیمی که بر پایداری تولید محصولات کشاورزی و امنیت غذایی کشور فشار وارد کرده است. از این رو، توجه به بازرگانی محصولات کشاورزی برای افزایش درآمد فعالان بخش کشاورزی، پایداری تولید و ارتقای امنیت غذایی ضرورت دارد.تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در شش ماه نخست سال ۱۴۰۴ به منفی ۴.۸ میلیارد دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۰۰ میلیون دلار افزایش نشان می‌دهد؛ موضوعی که بیانگر بدتر شدن وضعیت تراز تجاری این بخش است. این افزایش کسری در حالی رخ داده که ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ۹ درصد رشد داشته اما ارزش واردات نیز ۵ درصد افزایش یافته است.با وجود رشد نسبی بیشتر صادرات نسبت به واردات، به دلیل پایین‌تر بودن ارزش مطلق صادرات در مقایسه با واردات، کسری تراز تجاری همچنان افزایش یافته است. بر اساس محاسبات انجام‌شده، ارزش واردات محصولات کشاورزی در نیمه نخست ۱۴۰۴ بیش از صادرات بوده و همین اختلاف منجر به ثبت کسری ۴.۹ میلیارد دلاری شده است؛ رقمی که حدود ۳۰۰ میلیون دلار بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.دلیل اصلی افزایش کسری تجاری در بخش کشاورزی، رشد ۱۰ درصدی ارزش صادرات در مقابل افزایش ۷ درصدی ارزش واردات بوده که با توجه به بزرگ‌تر بودن حجم واردات، نتوانسته تراز تجاری را بهبود دهد. همچنین مقدار واردات نسبت به سال گذشته حدود ۱.۵ میلیون تن افزایش داشته، در حالی که مقدار صادرات ۲۰۰ هزار تن کاهش یافته است.