مسئول کارگروه مدیریت شهری «دولت سایه مردم» و شهردار سابق کرمان، در یک نشست تخصصی با تشریح نقاط قوت، فرصتها، تهدیدها و ضعفهای مدیریت شهری، به ویژه در مشهد، سخنان مهمی را بیان کرد که بخشهای کلیدی آن مستقیماً به دغدغههای راهبردی و بیتالمال شهروندان مربوط میشود.
مدیریت شهری؛ نزدیکترین لایه حاکمیت به مردم
شعرباف در ابتدای سخنان خود تأکید کرد که مدیریت شهری بیشترین تأثیر مستقیم را بر زندگی روزمره مردم دارد و حتی اقدامات کوچک اما صحیح، میتواند سرمایه اجتماعی نظام را بالا ببرد، در حالی که اقدامات بیاولویت یا ناصواب، مستقیماً باعث بدبینی و نارضایتی عمومی میشود. او خاطرهای از کرمان و محله بیرمآباد نقل کرد که با هزینهای اندک برای آسفالتکردن و نصب چند وسیله بازی کودک، موجی از رضایت مردم ایجاد شد، در حالی که این کارها سالها به تأخیر افتاده بود.
فرصتهای ویژه مشهد
دکتر شعرباف مشهد را یکی از زیباترین و تمیزترین کلانشهرهای ایران دانست و از ویژگیهای خاص آن گفت: وجود قویترین شبکههای مردمنهاد مطالبهگر درحوزه شهری و محیطزیست، که حتی مجموعههای به تعبیر مرسوم غیرحزباللهی آن نیز علیه جریانهای قدرت و ثروت ایستادهاند.
ظرفیت بینظیر حضور سالانه ۳۰ میلیون زائر ایرانی و ۵ تا ۶ میلیون زائر خارجی از بیش از ۶۰ کشور جهان؛ فرصتی که اثرگذاری جهانی دارد.
مالکیت و ظرفیتهای بزرگ آستان قدس رضوی، از جمله ۷۵۰۰ هکتار اراضی یکپارچه در شرق مشهد، آماده توسعه شهری و مسکن.
امکان جذب سرمایه داخلی و خارجی، از جمله سرمایهگذاران افغانستانی پس از تحولات طالبان، که بهدلیل نبود زیرساخت، تاکنون استفاده نشده است.
تهدیدها و نقاط ضعف: جریان قدرت و ثروت و ارتفاعات جنوبی
شعرباف مهمترین تهدید مدیریت شهری مشهد را جریانهای سازمانیافته “یقهسفید” قدرت و ثروت دانست؛ کسانی که با استفاده از جایگاههای مدیریتی، منافع اقتصادی خود را تثبیت میکنند و حتی مقابل توصیههای صریح مقام معظم رهبری میایستند.
او با اشاره ویژه به پهنه ارتفاعات جنوب مشهد گفت: این ارتفاعات، تنفسگاه میلیونها مشهدی و از زیباترین نقاط شهری ایران است.
مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۶ و پس از آن، صراحتاً با ساختوساز در این منطقه مخالفت کرده و آن را حق مردم مشهد دانستهاند.
با وجود این، جریان قدرت و ثروت در تمام دولتها، ساختوساز را با سرعت چندبرابر و حتی با مشارکت برخی نهادهای وابسته به حاکمیت ادامه داده است.
جالب اینجاست که هیچ فرقی بین شوراهای اصولگرا و اصلاح طلب در این مورد وجود ندارد و بعضی از اینها سابقه جنگ و جهاد دارند اما صحبت صریح رهبر انقلاب را تفسیر به رای میکنند!
از نمونه آسیب های ماجرای ارتفاعات جنوب می توان به جان باختن چند نفر در سیل اخیر مشهد به دلیل ساخت و ساز و بسته بودن مسیل ها اشاره کرد.
تخریب ارتفاعات، آلودگی هوا را تشدید کرده و امروز برخلاف تصور، گزارش های آب و هوایی ( ایستگاه سرافرازان ) ارتفاعات جنوبی را جزء آلودهترین نقاط شهری نشان می دهند.
مصادیق دیگر سوءمدیریت
شعرباف به دهها نمونه از پروژههای بیاولویت و پرهزینه اشاره کرد، از جمله:
1🔹پارکینگ مکانیزه پارک ملت با هزینه ۳۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۹، که امروز بیش از ۵۰٪ ظرفیت آن بلااستفاده مانده؛ معادل خرید و بهرهبرداری ۱۲۰ اتوبوس نو برای شهر.
🔸2 واگذاری حریم رودخانه ۴۰بازه به شرکتها و نهادها، برخلاف قانون و با خطر جدی سیلاب در آینده.
3🔹تملکهای اجباری در بافت اطراف حرم رضوی و تبدیل خانههای مردم به هتل و مجتمعهای تجاری، که مخالف نظر بسیاری از کارشناسان و متأثر از تغییرات دولتهاست.
4 بیتوجهی راهآهن به آزادسازی اراضی عمومی و عدم تعیین تکلیف کاربریهای شهری.
راهکارهای پیشنهادی
” هر ایرانی یک نقش پرشکوه؛ بسیار بیشتر از آن که دولت ها در شهرها هزینه کنند، شهرداری ها هزینه می کنند ولی حساسیت نسبت به آن به مراتب کمتر است”
شعرباف راهحل مقابله با این جریانهای مخرب را مطالبهگری فعال محلهها و مساجد دانست: دعوت منظم شهردار منطقه به جلسات مردمی،
پیگیری موضوعات کوچک اما مؤثر بر کیفیت زندگی، تربیت و بهکارگیری کارشناسان محلی شهرسازی و معماری برای ارائه پیشنهادهای عملی به مدیریت شهری.
او هشدار داد که اگر این مشارکت و نظارت عمومی نباشد، جریانهای قدرت و ثروت، بیتالمال و سرمایههای شهر را به پروژههای کماولویت و سودآور برای خود منحرف خواهند کرد، و اثرات این سوءمدیریت، نسلهای آینده را با مشکلات زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی مواجه خواهد ساخت. کلید ماجرا در مشهد، دفاع از ارتفاعات جنوبی و مقابله با یقهسفیدهای قدرت و ثروت است؛ همانجایی که مقام معظم رهبری گفتهاند: «خانهسازی نکنید، این متعلق به مردم مشهد است.»