توسط : شاید خیلی کنجکاو باشید که غرب از چه زمانی و چطور قوی شد. آن‌قدری که به خودشان گفتند «جهان اولی» و به بقیه گفتند «جهان سومی» و «در حال توسعه»! ولی حتماً تعجب می‌کنید اگر بشنوید اینطور قدرت گرفتن غرب فقط و فقط با استعمار شروع شد. یعنی ۵۰۰ سال پیش، غرب به هر ماده حیاتی که نیاز داشت، با زور و چپاول به دستش می‌آورد. عجیب‌تر اینکه خودشان این‌ها را در کتب تاریخشان نوشته‌اند و رادیو مناهج فقط این اسناد معتبر را جمع‌آوری، ترجمه و تبدیل به یک پادکست دو قسمتی به نام «توهم ثروت، تله فقر» کرده است. تاریخی که از ۵۰۰ سال پیش شروع می‌شود و دنیا را به دو قسمت استعمارگر و استعمار شده تقسیم می‌کند.
قسمت اول: وقتی جایگاه‌ها برعکس بود
پادکست سفر خود را از نقطه‌ای شگفت‌انگیز آغاز می‌کند: پانصد سال پیش. زمانی که اروپا درگیر بحرانی به نام «قحطی شمش» بود. یعنی طلا و نقره‌ای برای ضرب سکه نداشت و اقتصادش در حال فروپاشی بود. در مقابل، آسیا، به خصوص هند و چین، مراکز ثروت و تمدن جهان بودند. در آن دوره، ایران ابتدای عصر صفوی را تجربه می‌کرد و هنوز مانند هند و چین پیشرفته نبود. اما چه چیزی معادلات را به نفع غرب تغییر داد؟
پاسخ اینجاست که سه اختراع مهم یعنی قطب‌نمای دقیق، توپ سبک قابل حمل و کشتی‌های سریع اقیانوس‌پیما، مانند یک کد تقلب، نظم جهان را به هم ریختند. اروپایی‌ها با قطب‌نماهای دقیق راه‌های دریایی جدید پیدا کردند و با قدرت توپهای قابل حمل، ملت‌های دیگر را غارت کردند. این شروع داستان تلخ استعمار بود؛ داستانی که ثروت را از شرق به غرب منتقل کرد. با کشف نفت، این بازی وارد مرحله جدیدی شد و ایران، که روی دریایی از طلای سیاه قرار داشت، به مرکز توجه قدرت‌های استعماری تبدیل شد.
قسمت دوم: تاوان سنگین غفلت
قسمت دوم پادکست «توهم ثروت، تله فقر» به تاریخ معاصر ایران و جهان می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه ضعف داخلی و طمع خارجی، سرنوشت ما را تغییر داد. آیا می‌دانستید در جریان جنگ جهانی اول، با وجود اعلام بی‌طرفی ایران، کشور ما به میدان جنگ قدرت‌های بزرگ تبدیل شد و بزرگترین نسل‌کشی تاریخ ایران در اثر قحطی رقم خورد؟ میلیون‌ها ایرانی جان خود را از دست دادند، تنها به این دلیل که ما ضعیف بودیم.
این ضعف در جنگ جهانی دوم نیز تکرار شد. ارتش متفقین به راحتی ایران را اشغال کرد و شاه ایران آن‌قدر تحقیر شد که ساعت‌ها در خانه‌اش حبس بود و حتی اجازه نیافت برای آخرین بار با پدرش خداحافظی کند. این‌ها فقط داستان نیست، بلکه نتایج تلخ نداشتن استقلال و قدرت است.
این پادکست به یکی از سوالات پرتکرار امروز هم پاسخ می‌دهد: چرا مقایسه ایران با قطر و کویت غلط است؟ پاسخی که با یک مقایسه ساده، این تصور غلط را برای همیشه از ذهن شما پاک می‌کند. مقایسه کشوری با تاریخ و جمعیت ۸۰ میلیونی ایران با کشورهای بسیار بسیار کوچک، یک آدرس غلط برای ناامید کردن ماست.
اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود. پس از جنگ جهانی دوم، غرب برای حفظ منافع خود در منطقه، رژیمی به نام اسرائیل را تأسیس کرد تا پایگاهی دائمی برای کنترل منابع خاورمیانه داشته باشد. امروز اما جهان در حال تغییر است. قدرت دوباره در حال بازگشت به شرق آسیاست و کشورهایی مانند چین و هند، آینده اقتصاد دنیا را شکل می‌دهند. ایران در این نقشه جدید کجاست؟ ما در یکی از استراتژیک‌ترین نقاط جهان قرار داریم و می‌توانیم نقش کلیدی در آینده ایفا کنیم. اما خطرات جدیدی مانند کریدور «آیمک» یا «عرب-مد» نیز وجود دارد که تلاش می‌کند ایران را از مسیرهای اصلی تجارت جهانی حذف کند.
چرا باید این پادکست را بشنویم؟
«توهم ثروت، تله فقر» فقط مجموعه‌ای از رویدادهای تاریخی نیست. این پادکست به شما کمک می‌کند تا بفهمید چرا امروز اینجا ایستاده‌ایم. به شما نشان می‌دهد که ثروت غرب یک شبه به دست نیامده، بلکه حاصل قرن‌ها استعمار و غارت بوده است. این پادکست به شما یادآوری می‌کند که تاریخ تکرار می‌شود و اگر گذشته خود را نشناسیم، دیگران دوباره برای آینده ما تصمیم خواهند گرفت. اگر می‌خواهید از پوسته‌ی روایت‌های سطحی عبور کنید و به ریشه مشکلات امروز جهان پی ببرید، شنیدن این دو قسمت از رادیو مناهج را از دست ندهید. این پادکست برای همه خصوصا نوجوانانی ساخته شده که می‌خواهند فراتر از کتاب‌های درسی فکر کنند و داستان واقعی جهان را بشنوند.
برای یافتن این پادکست تنها کافی است «رادیو مناهج پادپخش توهم ثروت» را در گوگل جستجو کنید و کاملا رایگان آن را بشنوید.
ضمنا نسخه تصویری این پادکست جذاب با کیفیت سینمایی به زودی در یوتیوب و آپارات منتشر خواهد شد
